Temizlik, yemek yapma, alışveriş, çocuk, hasta, yaşlı bakımı için binlerce aile ev hizmetlerinde yardımcı çalıştırıyor. Bu çalışanların hem mali hem de sosyal haklarının bilinmesi uzun vadede sorunlar yaşanmasını önler. Ev hizmetlerinde çalışanların sigortalı çalıştırılması zorunluluğu bulunuyor. Haftada iki gün gündelikçi çalıştıranların sadece iş kazası, meslek hastalığına karşı sigorta yatırması yeterli. Ayda 10 günden az çalışanlar için 1 Ocak-31 Aralık 2021 tarihleri arasında, 30 gün için bin 162 lira ödenmesi gerekiyor. Genel sağlık sigortası primini takip eden ayın sonuna kadar ödemeleri durumunda sağlık yardımı alınabilir. Sigorta işlemleri cep telefonundan bir mesajla yapılabiliyor. Evde 10 günden fazla çalışanlara çalıştığı gün üzerinden sigorta yapılması zorunlu. Aynı evde oturan üçüncü dereceye kadar akrabaların yaptığı işler ev hizmeti sayılmıyor.

Sosyal Güvenlik Kurumu, ev hizmetlerinde mali ve sosyal haklara yönelik merak edilen sorulara yanıt verdi: Hem çalışanları hem de ev sahiplerini ilgilendiren önemli ayrıntılar şöyle:

Hangi işler ev hizmeti sayılır?

Ev içinde yaşayanlar tarafından yapılabilecek temizlik, ütü, yemek yapma, çamaşır, bulaşık yıkama, alışveriş ve bahçe işleri ile çocuk, yaşlı veya özel bakıma ihtiyacı olan kişilerin bakım işlerinin ev halkı dışındaki bireyler tarafından yapılması işleri ev hizmeti sayılıyor. Çocuk, yaşlı veya özel bakım işinin ev hizmetinde çalışanın evinde ya da hastane, bakımevi gibi yerlerde yapılması da ev hizmeti sayılıyor. Aynı evde oturan üçüncü dereceye kadar akraba olanların yaptıkları işler ev hizmeti sayılmıyor.

Ev hizmetlerinde sigortalı çalıştırma ile getirilen yeni uygulamadan hangi işverenler yararlanabiliyor?

Ev hizmetlerinde sigortalı çalıştırmayı düzenleyen yeni uygulamadan gerçek kişiler yararlanacak olup tüzel kişilerin talepleri kabul edilmiyor.

Ev hizmetlerinde ayda 10 günden az süre ile çalışanların ödeyeceği emeklilik ve sağlık sigortası primi ne kadar?

Ev hizmetlerinde ayda 10 günden az çalışanlar 1 Ocak-31 Aralık tarihleri arasında 30 gün için 1162.69 lira ödeyecek.

Ev hizmetlerinde çalışanların sigortalılığı nasıl sağlanacak?

Ayda 10 günden az çalışanlar iş kazası ve meslek hastalığı yönünden sigortalı sayılacak, primleri çalıştıran kişi tarafından ödeniyor. Ayda 10 gün ve üzerinde çalışanların primleri işverenleri tarafından kolay işverenlik uygulamaları çerçevesinde ödenir.

Ev hizmetinde ayda 10 günden az çalışanların sigortalılığı nasıl sağlanıyor?

10 günden az sigortalı çalıştıranların, çalıştırdıkları her bir gün için asgari ücretin günlük tutarının yüzde 2'si oranında iş kazası ve meslek hastalığı primi ödemesi gerekiyor. İş kazası ve meslek hastalığında 1 Ocak ile 31 Aralık tarihleri arasında bir gün için ödenecek tutar 2.39 liradır.

Ev hizmetinde ayda 10 günden az sigortalı çalıştıranlar Kuruma nasıl başvuracak?

Ev hizmetlerinde 10 günden az çalışanlar için bunları çalıştıranlar "Ev hizmetlerinde on günden az çalıştırılacaklara ilişkin form" ile kuruma müracaat edebilir. Ev hizmetlerinde ayda 10 günden az süre ile sigortalı çalıştıranlar "www.turkiye.gov.tr" uygulaması aracılığıyla da bu işlemler gerçekleştirilebilir.

Ev hizmetlerinde ayda 10 günden az sigortalı çalıştıranlar her defa müracaat edecek mi?

Ev hizmetlerinde ayda 10 günden az sigortalı çalıştıranların bu çalışmanın takip eden aylara da devam etmesi halinde "Ev hizmetlerinde on günden az çalıştırılacaklara ilişkin form"un "Çalışma devamlı mı ?" kısmının işaretlenmesi yeterlidir.

Ev hizmetlerinde ayda 10 günden az süre ile çalışan sigortalılar emeklilik sigortası primi ödeyebilecek mi?

Ayda 10 günden az çalışan sigortalılar için ayrıca 30 gün üzerinden uzun vadeli sigorta kolları (emeklilik) ve genel sağlık sigortası primi ödemelerine imkan sağlanmış olup sigortalıların bu primi ödemeleri için kuruma müracaat etmelerine gerek bulunmuyor. Ev hizmetinde çalışan kişinin uzun vade ve genel sağlık sigortası primi ödemesi için çalıştıran kişi tarafından 1 gün iş kazası primi bildirilmesi yeterli.

Ev hizmetlerinde ayda 10 günden az sigortalı çalıştıranların başka yükümlülükleri var mı?

Ev hizmetinde ayda 10 günden az sigortalı çalıştıranlar işveren sayılmayacak olup sadece sigortalılar adına iş kazası ve meslek hastalığı primi ödeyecektir. İşyeri tesciline ilişkin işyeri bildirgesi, prim tahakkuk ve ödemeler için aylık prim ve hizmet belgesi, işten ayrılış belgesi alınmayacak.

Ev hizmetlerinde 10 günden az süreli yabancı uyruklu çalıştırılabilir mi?

Yabancılara bir yıl süreli çalışma izni verilmekte olup kısmi süreli çalıştırılamıyorlar. Yabancı uyrukluların ev hizmetlerinde 10 günden az süre ile çalıştırıldığının tespiti halinde bunlar hakkında 10 gün ve daha fazla süre ile sigortalı çalıştıran işverenlere ilişkin hükümler uygulanıyor. Ay içinde çalışma gün sayısı 30 gün olarak alınıyor.

Ev hizmetlerinde çalışanlara kıdem, ihbar ödeniyor mu?

Ev hizmetlerinde çalışanlara 4857 Sayılı İş Kanunu uygulanıyor. Bu kapsamda çalışanlar ihbar, kıdem tazminatından yararlanamıyor. Buna karşın Borçlar Kanunu kapsamında benzer tazminat hakları bulunuyor.

Ev işlerinde çalışanlara verilen ücretten gelir vergisi alınıyor mu?

Ev hizmetlerinde bazı işlerde çalışanlara ödenen ücretten gelir vergisi alınmıyor. Yasaya göre, evde, bahçede, apartmanda, ticaret mahalli olmayan yerlerde yardımcı hizmet, dadılık, bahçıvanlık, kapıcılık hizmetinde çalıştırılanlar vergiden istisna tutuluyor.

Kimler ev hizmetlerinde ayda 10 günden az süre ile çalışabilir?

Herhangi bir çalışması olmayanlar, isteye bağlı sigortalılar, Kurum'dan aylık ve gelir alanlar on günden az çalışabilir. Emekli aylığı alanların aylıkları kesilmez, bunlardan ayrıca uzun vade ve genel sağlık sigortası primi alınmaz.

Ev hizmetlerinde ayda 10 günden az çalışanlar genel sağlık sigortası yardımlarından nasıl yararlanacaklar?

Ev hizmetlerinde ayda 10 günden az çalışması olanlar uzun vade ve genel sağlık sigortası primini takip eden ayın sonuna kadar ödemeleri halinde sağlık yardımlarından yararlanabilir. Prim ödememeleri halinde ise sağlık yardımları önceki statüleri üzerinden verilmeye devam eder. Örneğin eşinden dolayı sağlık yardımlarından yararlanan ev hizmetlerinde gündelikçi olarak çalışan kadın sigortalının uzun vade ve genel sağlık sigortası primi ödememesi halinde eşinden dolayı sağlık yardımı almaya devam edecek.

Ev hizmetlerinde çalışanların yıllık ücretli izin hakkı var mı?

Bir yıl çalışanlar iki hafta ücretli izin hakkına sahip bulunuyor. Ayrıca18 yaşından küçük, 50 yaşından büyük çalışanlar en az üç hafta ücretli izin kullanabilir. Ev hizmetlerinde çalışan işçilerin haftada bir gün de tatil hakkı bulunuyor.

HAZAL ATEŞ

Sabah