Engelli çocuklar tarih boyunca eğitim hakkını kullanmada sorunlar yaşamışlardır. Başlangıçta özel eğitime ihtiyaç duyan bireylerin ayrı bir ortamda eğitilmesiyle başlayan uygulamalar insan haklarına aykırı bir durum olması sebebiyle zaman içinde sorgulanmaya başlanmıştır. Özellikle özel gereksinimli çocuğu olan aileler, çocuklarının gereksinimi olmayan akranlarıyla eğitim almaya hakları olduğunu vurgulamış ve bu yönde girişimlerde bulunmuşlardır. Eğitimciler de her çocuğun eğitim alma hakkı olduğunu ve gereksinimi olsun veya olmasın her öğrenci için ayrı bir program uygulanması gerektiğini söyleyerek bu girişimlere destek olmuşlardır. Ayrıca durumu ne olursa olsun her çocuğun gelişiminin kendi içinde değerlendirilmesi gerektiği de vurgulanmıştır. Kaynaştırma “gerektiğinde sınıf öğretmenine ve/veya yetersizliği olan öğrenciye destek özel eğitim hizmetleri sağlanması koşuluyla yetersizliği olan öğrencilerin normal eğitim ortamlarında eğitilmesidir” Kaynaştırma uygulamalarının amacı yetersizliği olan öğrencinin toplumla bütünleşmesini sağlamak, başka bir deyişle yetersizliği olan öğrencinin normal eğitim ortamında sosyalleşmesini sağlamaktır. Kaynaştırma uygulamalarının bir başka amacı öğrenciler arasında hoşgörüyü ve anlayışı geliştirmektir.
Kaynaştırma yoluyla eğitim ise “özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin eğitimlerini, destek eğitim hizmetleri de sağlanarak yetersizliği olmayan akranları ile birlikte resmî ve özel; okul öncesi, ilköğretim, orta öğretim ve yaygın eğitim kurumlarında sürdürmeleri esasına dayanan özel eğitim uygulamalarıdır”. Burada amaç özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin eğitimlerini akranlarıyla birlikte aynı eğitim ortamında tam zamanlı veya yarı zamanlı bir şekilde sürdürmesini sağlamaktır. Bu eğitimin etkin bir şekilde sürdürülebilmesi için destek eğitim odalarının açılması gerekir. Destek eğitim odası: Kaynaştırma uygulamaları yoluyla eğitimlerine devam eden çocuklar ile üstün yetenekli çocuklara ihtiyaç duydukları alanlarda destek eğitim hizmetleri verilmesi için düzenlenmiş ortamı ifade eder. Destek eğitim odasında öğrencinin performansı dikkate alınarak birebir eğitim verilmesi ve öğrencilerin ihtiyacı ve yetersizlikleri göz önünde bulundurularak uygun araç ve eğitim materyallerinin bulunması gerekir. Ancak destek eğitim odası her ne kadar mevzuatta yer alsa da okullarda yeterince uygulamaya geçilmediği görülmektedir.
Eğitim hizmetlerinin kaynaştırma öğrencisinin eğitim ihtiyaçlarına göre ve performansına göre yapılabilmesi için “Bireysel Eğitim Programları” nın (BEP) hazırlanması gerekir. Bireysel eğitim programı “özel gereksinimli öğrencinin zihinsel, duygusal, sosyal, dil ve iletişim alanlarında yapabildiklerini dikkate alarak kazandırılacak davranışların neler olduğu, bu davranışların nerede, nasıl, kimler tarafından, hangi yöntemlerle ve ne kadar sürede kazandırılacağını belirten, gerekli destek eğitim hizmetlerini içeren, içinde ailenin de yer aldığı bir ekip tarafından hazırlanan yazılı bir programdır” ve bu program özel gereksinimli bireylerin, ailelerinin eğitim gereksinimleri yasal olarak güvence altına almıştır. Kaynaştırma uygulamalarının olumlu sonuçlanması için öğrencinin kendini içinde bulunduğu gruba ait hissetmesi, öğrenci gereksinimlerinin farkına varılması ve önemsenmesi, öğrencilerin programa dayalı gereksinimlerin belirlenmesi, etkili yönetim ve öğretim sunulması ve personelin desteği ve işbirliği gereklidir.
Okul ve kurumlarda, kaynaştırma yoluyla eğitim alacak bireylerin bir sınıfa en fazla iki birey olacak şekilde eşit olarak dağılımı sağlanır Kaynaştırma yoluyla eğitimlerine devam eden bireylerin bulunduğu sınıflarda sınıf mevcutları; okul öncesi eğitim kurumlarında özel eğitime ihtiyacı olan iki bireyin bulunduğu sınıflarda 10, bir bireyin bulunduğu sınıflarda 20 öğrenciyi geçmeyecek şekilde düzenlenir. Diğer kademelerdeki eğitim kurumlarında ise sınıf mevcutları; özel eğitime ihtiyacı olan iki bireyin bulunduğu sınıflarda 25, bir bireyin bulunduğu sınıflarda 35 öğrenciyi geçmeyecek şekilde düzenlenir. Okullarda öğretmenler, öğrenciler ve veliler için kaynaştırma uygulaması oldukça zor bir uygulamadır. ([email protected])
