Kripto paralarda yaşanan hızlı yükseliş bu piyasalara olan ilgiyi artırdı. Kısa yoldan zengin olma hayali ve yüksek getiri beklentisiyle kripto paralara yatırım yapan kullanıcı sayısı 11 kat artarken, pandemi döneminde işsizlerin de umudu oldu. Türkiye'nin en büyük kripto para borsası Paribu'nun bu yıl ikincisini gerçekleştirdiği "Kripto Para Bilinirlik ve Algı Araştırması" sonuçlarına göre kripto paralara yatırım yapan işsiz, emekli ve öğrencilerin sayısı tam iki kat artış gösterdi. Aynı şekilde ev hanımları yastık altındaki altınlarını bozdurarak bu piyasaya giriş yaptığı görüldü. Yatırımlarda en büyük motivasyon kaynağı ise 'yüksek getiri' ve 'merak' oldu. İŞTE TÜRKİYE'DEKİ KRİPTO GERÇEĞİ Türkiye'de kripto parada işlem yapanların sayısı bugüne kadar 0,7'den yüzde 7,7'ye ulaştı. Bu oran geçtiğimiz yıla göre iki kat artış gösterdi. Türkiye'de kullanıcılar yüzde 64 ile en çok "al-sat işlemi" yapıyor. Bunu para transferleri takip ediyor. Yatırım amaçlı kripto para işlemi yapanların oranı ise yüzde 50,3. Yatırımda en büyük motivasyon kaynağı yüksek getiri ve merak. Her 10 kişiden 6'sı kripto parayı yüksek getiri sebebiyle tercih ediyor. Ayrıca Bitcoin'deki hızlı yükselişler daha çok yatırımcıyı peşine takıyor. Piyasaların en büyük dezavantajı ise güvenilir bulunmaması, yeterince bilinmemesi ve yaygın olmadığının düşünülmesi. Bilinirlik oranı geçen yıla göre artsa da denetim mekanizmalarının olmaması güvensizliği artırıyor. Bunun en büyük sebebi ise kamu otoritesi tarafından regüle edilmemesi. Kullanıcılar en karlı yatırım aracı olarak yastık altındaki altın ile bankadaki mevduatları görüyor. Onu bono ve tahvil piyasaları ile kripto paralar izliyor. HER 10 KİŞİDEN 7''Sİ BİLİYOR Türkiye'de her 10 kişiden 7'sinin kripto paradan haberi var. Kripto parada bilgi kaynağı ise yakın çevre. Her 10 kişiden 4'ü bilgi kaynağının yakın çevresi olduğunu söylüyor. Bu oran 2020'de 10'da birdi. Kripto para işlemini yüzde 57,3 ile en çok "ücretli çalışanlar" yapıyor. Pandeminin etkisiyle özellikle işsizler, öğrenciler ve ev hanımlarının yatırımları da katlanarak arttı. Geçen yıl her 10 kadından ikisi bu piyasada işlem yaparken bu oran 2021'de her 10 kişiden dörde yükseldi. İşlem yapanlar arasında işsiz, öğrenci ve emeklilerin oranı da iki kat artışla yüzde 14'lerden yüzde 29,4'e yükseldi. Kripto para borsalarında geçen yıl lise mezunlarının sayısı fazla iken, yüksek getirinin cazibesine kapılan üniversite mezunları da piyasaya hızlı giriş yaparak yüzde 49'luk oran ile liderliğe oturdu. YASAL OLMADIĞINI DÜŞÜNENLER AZINLIKTA Araştırmaya göre kripto para işlem deneyiminden memnuniyet oranı yüzde 74. Kuşaklar bazında ele alındığında memnuniyet oranının en yüksek olduğu kuşağın Y olduğu görüldü. Y Kuşağı'nın yüzde 76,2'si işlem deneyiminden memnun kalırken bunu 75,9 ile X Kuşağı takip ediyor. Z Kuşağı'nın ise yüzde 58,3'ü memnun. Araştırmada kullanıcılara memnuniyet sebepleri de soruldu. "Karlılık" yüzde 41,3 ile öne çıkarken bunu yüzde 10 ile "işlem kolaylığı", yüzde 4,3 ile güvenilirlik takip etti. Kripto para kullanımının önünde yasal bir engel olmamasına rağmen her 4 kişiden 1'i ise "yasal olmadığını" düşünüyor. İşlem yapmayı bırakma sebebi ise sıkı takip gerektirmesi ve yüksek kar elde edememe duygusu. SERMAYE ŞARTI GETİRİLEBİLİR Paribu CEO'su Yasin Oral pandemide kullanıcı sayısının 600 binden 4 milyona, işlem sayısının da 34 milyon dolardan 610 milyon dolara çıktığını söyledi. Oral "Bir yılda kripto paraya olan ilgi ciddi biçimde arttı. Bunda hem platformların iletişim faaliyetlerinin hem kripto paralardaki hareketliliğin etkisi oldu. Ancak nisan ayında bazı platformlar kullanıcı mağduriyetlerine yol açtı. Kripto paraya ilgi artarken güvenin tam anlamıyla sağlanması için regülasyonun gerekliliğini bir kez daha görüyoruz. Bu konuda sermaye şartı getirilebilir" dedi. DERS GİBİ İKİ ÖRNEK Öğrenci, kredisiyle kripto para alıyor Pandemide uzaktan eğitim alan üniversite öğrencilerinin, devletten aldığı öğrenim kredisi cebinde kaldı. Aylık 650 lira alan üniversite öğrencileri, ekstra masrafları olmadığı için bu 650 lirayla her ay kripto alıyor. U.Y. isimli üniversite öğrencisi "Aylık 650 lira alıyorum, 500 lirayı kripto paraya aktarıyorum. İlk aylarda kazanıyordum. Yükselirken satmadım. Sonra düşüşe geçti. Nasılsa yükselir diye beklerken olan paramı da kaybettim. Bilmeyen almasın" diyor. Çeyrek aldığım para şimdi 'coin'e gidiyor Bir örnek de ev hanımı okurumuzdan. Kendisi, bir yakınının kripto parasını kısa sürede ikiye katladığını duyunca, buna heves etmiş. Kripto paradan kararan hayatları görmeyip, iki kat kazandım diyenlere inanan ev hanımı, 4 çeyreğini satmış. Önce 7 çeyreklik para kazanan kadın, kriptoyu da altın gibi yastık altına koyup kazanırım diye düşünüyordu ki yanıldı. Birkaç hafta önce neredeyse 2 kat kazanan kadın, şimdi kalan parasıyla 2 çeyrek bile alamıyor. Uzmanlar yasal desteği olmayan bu paraların tehlikesine dikkat çekiyor. ÖMER TEMÜR Türkiye