Türkiye’nin en görkemli kaleleri arasında gösterilen, UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi’ndeki Amasya Harşena Kalesi adeta tarih fışkırıyor. Evliya Çelebi’nin Seyehatnamesi’nde adı geçen 6 asırlık Yıldırım Han Camisi’nin kalıntılarının ortaya çıkarıldığı kalede 2400 yıllık surlar da restore ediliyor. Heybetli kaleyi gezen ziyaretçiler tek kelimeyle ‘muhteşem’ diyor. Türkiye’nin görkemli 3’ncü kalesi olarak gösteriliyor Denizden 700 metre, Yeşilırmak’tan ise 300 metre yüksekte bulunup Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Türkiye’nin görkemli 3’ncü kalesi olarak gösterilen Amasya Kalesi Persler, Romalılar, Pontus ve Bizanslıların egemenlikleri döneminde birçok saldırıya uğramasına rağmen her seferinde yeniden inşa edildi. Kale 1075’te Türklerin şehri fethetmesinden sonra önemli bir onarım gördü. 18’nci yüzyıla kadar kullanılmasından sonra askeri önemini kaybetti. Günümüzde kalenin güney yamaçlarında beş adet anıtsal Helenistik dönem Pontus krallarına ait kaya mezarı bulunuyor. Heybetli duruşu ve eşsiz manzarasıyla etkileyen kale şehre gelen yerli ve yabancı ziyaretçilerin en önemli uğrak yerlerinin başında yer alıyor. Seyahatname’de ifade edilen Yıldırım Han Camisi’nin kalıntılarına ulaşıldı Osmanlı şehzadelerinin valilik yaptıkları şehrin Yıldırım Bayezid tarafından Osmanlı topraklarına katılması sonrası kalede fethin sembolü olarak inşa edilen caminin kalıntıları da İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Emine Dönmez’in başkanlığında yapılan kazılarda ortaya çıkarıldı. Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde bu cami için ‘tavanları göğe yükselen cami’ olarak söz ediyor. Vali Masatlı: “Amasya Kalesi’nde kazı yapıldıkça, araştırıldıkça çok farklı tarihi eserler çıkıyor” 8500 yıllık geçmişe sahip kentte 14 medeniyetin hüküm sürerken Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait eserlerin yoğun şekilde bulunduğunu belirten Amasya Valisi Mustafa Masatlı, “Amasya Kalesi’nde Evliya Çelebi’nin Seyahatname’de ifade ettiği Yıldırım Han Camisi’nin kalıntılarına rastlamış durumdayız. Burası tarihi bakımdan çok zengin bir bölge olması nedeniyle kazı yapıldıkça, araştırıldıkça çok farklı tarihi eserlerin çıktığını görüyoruz” dedi. Büyük önem verdikleri kazıların süreceğine değinen Vali Masatlı, “Bizim en önemli görevimiz tarihi mirasımıza sahip çıkarak gelecek kuşaklara aktarmak olacak” diye konuştu. Nihai hedef UNESCO Dünya Kültür Mirası Asıl Listesi 2015 yılında UNESCO Geçici Dünya Mirası Listesi’ne alınan Amasya Harşena Dağı ve Pontus Kral Kaya Mezarları’nın yer aldığı alandaki M.Ö 4. yüzyıldan başlayıp Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait en eskisi 2400 yıllık sur duvarları Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın projelendirdiği hummalı çalışmalarla onarılıyor. UNESCO Dünya Kültür Mirası Asıl Listesi’ni nihai hedef olarak belirleyen kentte Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın rehberliğinde Amasya Belediyesi ile birlikte yapılan çalışmaların önemli bir parçası olan Harşena Kalesi surlarının birinci kısmındaki restorasyonun tamamlandığına değinen Mustafa Masatlı, “2022 yılında da Kızlar Sarayı tarafındaki surların bakım ve restorasyon işlemi devam edecek” şeklinde konuştu. “Amasya sürpriz, muhteşem bir şehir” Her yıl çok sayıda yerli ve yabancı turistin uğrak yeri şehri ailesiyle birlikte Trabzon’dan gelerek dolaşan Tevfik Furkan Pekşen ise, “Amasya bence sürpriz, muhteşem bir şehir. Dağların, kayalıkların eteklerine serilmiş bir şehirle karşılaşıyorsun” ifadelerini kullandı.