Türkiye doğalgaz arama çalışmalarını ilk keşfiyle taçlandırırken bu faaliyetlerin gizli kahramanları da gün yüzüne çıkıyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, bu yılın şubat ayında gerçekleştirilen Petrol Endüstrisinde Milli Teknolojiler Toplantısı'nda ilk kez gündeme gelen denizaltı robotu Kaşif'e ilişkin bir grup gazeteciye değerlendirmelerde bulundu. Dönmez, "Tedarikçilerimiz 'Biz bunu yaparız' dediler. İş birliği imkanlarımızı ele aldık ve hızlı bir çalışma içerisine girdik. Sektörde ROV olarak bilinen uzaktan kumandalı ileri teknoloji denizaltı sistemi Kaşif'i böylece milli petrol ve doğalgaz sektörüne kazandırdık" dedi. DERİNLİKLERDEKİ GÖZ Derin deniz sondajlarının yüksek teknoloji isteyen operasyonlar olduğunu anlatan Dönmez, "Kaşif yüzlerce metre derinlikte bir dalgıcın işini yapacak. Gemide bulunan komuta konsolu yoluyla bilgileri, gerekli olan elektrik ve video verilerini ana kumandaya aktarıyor. Kaşif, denizdeki kablonun gerilimini ayarlayıp fazla salınmasını engelliyor. Bu sayede su altı akıntılarından aracın ve kabloların minimum etkilenmesini sağlıyoruz" diye konuştu. KENDİ SINIFININ EN GÜÇLÜ SİSTEMİ Kaşif'te güçlü itiş gücüne sahip yedi elektrik tahrikli motor bulunduğunu anlatan Dönmez, şöyle devam etti: "Bunun yanı sıra çeşitli teknik kollar ve el aletlerinde kullanılmak üzere geliştirilen hidrolik güç ünitesi mevcut. Bu özellikleriyle Kaşif, dünya üzerinde kendi sınıfındaki en güçlü hibrit ROV sistemine sahip. 3 bin metre derinliğe kadar olan tüm derin deniz sondaj faaliyetlerini yürütebilecek şekilde geliştirildi. Kaşif, yüzde 53 yerlilik oranıyla geliştirildi. İlerleyen dönemde yapılacak üretimlerde ise yerlilik oranını yüzde 70'in üzerine taşımayı hedefliyoruz. Kaşif önümüzdeki dönemde operasyonel maliyetleri daha da azaltacak." Kritik görevleri icra ediyorlar Uzaktan kumandalı su altı araçları 1990'lı yılların sonrasında, derin sulardaki petrol ve gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştırdı. Dalgıçların güvenli bir şekilde erişemediği alanlara bu araçlar hızla ve güvenli şekilde erişmeye başladı. Araçlar üzerlerinde bulunan kameralar yoluyla farklı açılardan görüntü aktarımı yapabiliyor. ROV'lar sondaj operasyonlarında kuyu başlarındaki contaların değişimi, işlevlerinin kontrolü, kuyu başının temizlenmesi, su altında inceleme yapmak gibi çalışmalar yapabiliyor. Gaz ve petrol kaynaklarına erişildikten sonra ise, üretime geçilme aşamasındaki tüm su altı inşaat faaliyetleri, destek gemileri üzerine konumlandırılan iş sınıfı ROV sistemleri tarafından yürütülüyor. Fazlı Şahan Yenişafak