Türkiye'de örgün eğitim alan 3,3 milyonu aşkın öğrenci bulunurken, pandemi nedeniyle devam eden uzaktan eğitim sürecinde üniversite öğrencilerinin memleketlerine dönmesi, ekonomiyi olumsuz etkiliyor. Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, uzaktan eğitim sürecinde esnafın kazanamadığı aylık kaybın 6 milyar 600 milyonun üzerinde olduğunu söyledi. Palandöken "Öğrenciler, şehirlerdeki hem sosyal hem de ekonomik canlılığı sağlayan en önemli unsurlardan birisi. Pandemi nedeniyle üniversitelerde uzaktan eğitime geçilmesi, birçok sektörde esnafımızı derinden etkiledi. 415 esnaf meslek kolu içerisinde öncelikle; emlakçı, apart sahibi, kafe-restoran-kahvehane işletmecisi, bakkal-manav, üniversite kantincileri, eşya-zücaciye-mobilyacı, ikinci el eşya satıcısı, kırtasiyeci, berber-kuaför, dolmuşçu, halk otobüsçü, şehirler arası yolcu taşımacılığı yapan esnaflarımız ekonomik bakımdan yakından olumsuz etkilemekte. Öğrenciler, zincirleme olarak birçok esnafımızla doğrudan bağlantı kuruyor. Ülkemizin her ilinde en az bir üniversite olması ve şu an öğrencilerin olmayışı esnafımızı çok olumsuz etkiledi" dedi. İLÇELER DE ETKİLENDİ Palandöken şehirlerde yaşanan ekonomik kaybın büyüklüğüne ilişkin olarak ise şu bilgileri verdi: YÖK istatistiklerine göre ülkemizde 955 bin 81'i ön lisans, 2 milyon 348 bin 535'i lisans öğrencisi olmak üzere örgün eğitimde 3,3 milyonu aşkın öğrenci var. Aylık 500 lira harçlık veya burs ile geçinen öğrenci de var, 5 bin TL ile geçinen de. Bu nedenle, ortalama 2 bin TL olarak ele alırsak, ülkemiz genelinde esnafın kazanamadığı kayıp 6 milyar 600 milyonun üzerinde anlamına geliyor. Üniversitelerin uzaktan eğitime geçmesi en küçük ilçeden en büyük illere kadar olumsuz etkiledi. Ayrıca, birçok üniversite fakültelerinin ilçelere yayılmış durumda olduğunu hatırlatan Palandöken, bazı ilçelerin en büyük geçim kaynağını öğrencilerin oluşturduğunu ifade etti. DOMİNO ETKİSİ Palandöken, bir esnafın gelirinin artmasının 7-8 esnafın daha gelirinin artmasını sağlayacağına dikkat çekerek "Ekonomide buna çoğaltan etkisi diyoruz. Gelirin azalması da aynı şekilde etkili. Yani bir esnafın gelirinin azalması 7-8 esnafın daha gelirinin azalması anlamına geliyor. Öyle ki, esnaf kendi sigortasını, vergilerini kendi ödüyor, kredi borçları oluyor, kazanç düşerken borçlar ve ödemeler artıyor. Bu nedenle ekonominin can damarı olan esnafın zor zamanlardan geçmesi, ekonomiyi doğrudan etkiliyor. Bu durum tabii halihazırda var olan işsizliğin artmasına neden olmaktadır. Bu etki, şu anda oldukça sınırlı şekilde görülüyor, çünkü nisan ayından bu yana işçi çıkarma yasağı var. Bu yasak kalktığı zaman işsizlikte bir miktar daha artış olması kaçınılmaz" dedi. ESNAFA ÖZEL PAKET ÖNERİSİ Bu süreçten güçlü bir şekilde çıkabilmek için önerilerde bulunan Palandöken "Öncelikle yalnızca esnafa özel paket hazırlanmalı. Esnafın ayakta kalması, faturalarında indirim yapılması, kredi borçlarının faizsiz ertelenmesi sigorta, trafik primlerinde indirime gidilmesi, tüm esnafa nakit desteği, ticari akaryakıt verilmesi gibi destekler verilmeli ki esnafımız geleceğe ümitle baksın. Bunun yanında esnafımızın, mart ayından itibaren ertelenen vergi ve SGK primleri, hazirandan sonraki dönemlerde tahakkuk eden vergi ve primler, ödenemeyen iş yeri kiraları, elektrik, su, doğalgaz gibi biriken borçları bulunuyor. Bu borçlar için mutlaka bir yapılandırma yapılmasına ihtiyaç var. Bu yapılandırma en az 60 ay vadeli ve sadece anapara ödemesi ile sınırlı olmalı. Gecikme zamları ve cezalar, bir defaya mahsus olmak üzere affedilmeli" diye konuştu. YURTLAR BOŞALDI, 20 BİN KİŞİ İŞSİZ KALABİLİR Uzaktan eğitimle birlikte yurtlar da boş kaldı. Türkiye'de yaklaşık 4 bin özel yurt bulunuyor. Her yurtta ortalama 5 civarında istihdam mevcut. Yani yaklaşık 20 bin kişi, işini kaybetme riskiyle karşı karşıya. KİRALAR YÜZDE 40 DÜŞTÜ Pandemi nedeniyle devam eden uzaktan eğitim sürecinde üniversite öğrencilerinin memleketlerine dönmesi ticari hayatı olumsuz etkilerken, bu süreçten en çok etkilenen sektörlerden biri de emlak sektörü oldu. Üniversite şehirlerinde kiralık ev fiyatları yüzde 40 oranında düştü. Önceki yıllarda, üniversitelerin açılma döneminde hem konut kiralama da hem de satın almada canlanmalar olduğunu söyleyen Ankara Tüm Emlakçılar Meslek Esnaf Odası (ATEM) Başkanı Ahmet Fırat Yetkin "Üniversiteyi yeni kazanan bazı öğrencilerin aileleri kira ödemektense bir mülk alıp okul bittikten sonra satmayı tercih ederdi. Bu sene satın almalar olmadı, kiralık olan yerler boş kaldı. Emlakçılık sektörü ciddi şekilde daraldı. Artık ev sahipleri yüksek kira fiyatları göremeyecek. Ankara bir üniversite şehri ve fakültelerin bulunduğu bazı semtlerde kiracıların yüzde 70'e yakını öğrencilerden oluşuyordu. Şu an bu evler boş duruyor" dedi. Türkiye