Haydır Allah Haktır Allah ne demek? Birçok savaş ve dönem dizisinde özellikle Uyanış Büyük Selçuklu, Diriliş Ertuğrul ve Kuruluş Osman dizisinde Osmanlı alplerinin savaşa ya da çatışmaya giderken kullandıkları Haydır Allah ne demek sorusu izleyenlerin de merak konusu oldu. HAYDIR ALLAH NE DEMEK? Haydır Allah ifadesinde öz, "Hay" ismidir. Allah'ın 99 isminden biri olan Hay, buradaki ifadenin özünü teşkil eder. Hay isminin sözlük anlamı “yaşamak, diri ve canlı olmak”tır. "Ölümden uzak, ölümlü olmayan" demektir. Hayat (hayevân) kökünden sıfat olup “diri olan, yaşayan” demektir. Râgıb el-İsfahânî, Kur’ân-ı Kerîm’de yer alan hayat kavramını altı grup içinde mütalaa etmekte, bunların beşinin hakikat veya mecaz mânalarıyla bitkiler, hayvanlar ve insanlar yani fâniler için kullanıldığını söylemekte, Allah’a mahsus olan hayatın ise “ölümsüzlük” (bekā) anlamına geldiğini belirtmektedir. Buna göre hay, “hakkında ölüm geçerli olmayan varlık” demektir (el-Müfredât, “ḥyy” md.). Ebü’l-Bekā el-Kefevî de Allah’a izâfe edilen hayat kavramına mecazi mâna vermenin gerekliliğini vurgular ve bunun ölümsüzlükten ibaret olduğunu söyler (el-Külliyyât, s. 406-407). Dizilerde yer alan Osmanlı ve Selçuklu Alplerinin "Haydır Allah haktır Allah" ifadesinin nedeni şudur: Allah’ın isimlerine mistik yaklaşımlar yapabilen Kuşeyrî gibi gönül adamları, O’nun hay oluşundan dünyayı ve ölümü küçümseme sonucunu çıkarmışlar ve bu duygular içinde Allah’a kavuşma özlemi hissetmişlerdir (et-Taḥbîr, s. 76). Özetle; Haydır Allah, "Allah ölümsüzdür. Bizler ise faniyiz. Allah'a kavuşmak için fani olan hayatı küçümsüyorum. Şehadet istiyorum" demektir.