Siyasetin en temel öğelerinden olan muhtarlar köy ve mahallelerin yönetiminden sorumlu olan kişilerdir. 1829 yılında kurulan muhtarlık müessesi o yıllardan bugüne kadar devlet kurumlarıyla kordineli çalışarak vatandaşların refah içerisinde yaşamlarını sürdürebilmeleri için çalışmaktadır. Yerel demokrasinin temsilcisi olan muhtarlar vatandaşların üst yönetimlere ulaşabilmesi ve taleplerini dile getirebilmesi için köy ve mahallelerde çalışmalar yürüten yöneticilerdir. Son dönemde değeri daha da artan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın sıklıkla bir araya geldiği muhtarlar vatandaşa en yakın siyasetçiler olarak nabız tutuyor. Vatandaştan aldıkları yetkiyi laiki ile vatandaşa hizmet için kullanmak için yetki alan muhtarlar yaptıkları hizmetler ile hizmet ettikleri köy ve mahallelerde huzur ve refahı sağlamak için hizmet ediyor. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlığı tarafından 19 Ekim 2015 tarihinde yayınladığı bir genelge ile “Ülkemizde yerel demokrasinin en eski örneğini temsil eden muhtarlık müessesesi, 1829 yılından bu yana faaliyetlerini sürdürmektedir.” diyerek “…Muhtarlarımız ve muhtarlık müessesesinin ihtiyaçları, karşılaştıkları sorunlar ve bu sorunlara yönelik çözüm önerileri ile bu müessesenin tarihsel bağlarını koruyarak geleceğe ilişkin vizyonunun belirlenmesine yönelik çalışmaların yürütülmesi amacıyla 19 Ekim gününün Muhtarlar Günü olarak belirlenmesi uygun görülmüştür.” Muhtarlık Biriminin Tarihçesi Günümüzde olan şekli ile Muhtarlık birimlerinin temelleri ilk olarak 1829 senesinde İstanbul’da atılmıştır. II. Mahmut Yeniçeri Ocağı’nı ortadan kaldırması sonucu Yeniçerilerin yokluğunda tehlikeye meydan vermemek ve küçük birimlerin güvenliğini koruyabilmek için muhtarlık teşkilatını kurmuştur. Bu birimlerin düzenlenmesi ise yasal olarak ilk kez 1864 senesinde gerçekleşmiştir. Bu yasanın adı Teşkil-i Vilayet Nizamnamesi olarak bilinmektedir. 1876 senesinde yapılan İdare-i Umumiye-i Vilayet Nizamnamesi ile muhtarların görevleri daha ayrıntılı ve net bir şekilde ortaya koyulmuştur. Ancak bu yasa ile muhtarlıklar ve mahalli yönetimler ile ilgili bütün düzenlemeler yürürlükten kaldırılmış ve bunun neticesinde muhtarlık görevleri son bulmuştur. Mahalle muhtar ve ihtiyar heyetleri, 1913 tarihli İdare-i Umumiye-i Vilayet Kanunu ile kaldırılmış olduğu halde, varlıklarını mahallelerdeki kamu hizmetlerinin bir gereği olarak 1933 yılına kadar fiilen sürdürmüşlerdir. Bu tarihte çıkartılan 2295 sayılı kanunla varlığı sona erdirilen kuruluşun görevlerini, zabıta ve belediye gibi bazı kuruluşların yapması öngörülmüştür. Ancak. 10 yıllık bir uygulama mahalle muhtarlığının boşluğunun doldurulmasının mümkün olmadığı görüldüğünden, 1944 tarihli ve 4541 sayılı Şehir ve Kasabalarda Mahalle Muhtar ve İhtiyar Heyetlerinin Teşkiline Dair Kanun ile Kanunun uygulama şekil ve esaslarına dair 1945 tarihli tüzük çıkarılmıştır ve bugünkü şeklini almıştır. Günümüzde varlığını koruyan ve muhtarlık mahalle yönetimini düzenleyen yasa 05.04.2004 tarihinde Bakanlar Kurulu Kararı ile kabul edilmiştir. Türkiye’de yaklaşık olarak 53 bin adet muhtar bulunmaktadır. 5393 Sayılı Belediye Kanunu 21-Mahalle Muhtarlığının Kurulumu ve Yönetimi: Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir. Belediye sınırları içinde mahalle kurulması, kaldırılması, birleştirilmesi, bölünmesi, adlarıyla sınırlarının tespiti ve değiştirilmesi, belediye meclisinin kararı ve kaymakamın görüşü üzerine valinin onayı ile olur. Muhtar, mahalle sakinlerinin gönüllü katılımıyla ortak ihtiyaçları belirlemek, mahallenin yaşam kalitesini geliştirmek, belediye ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla ilişkilerini yürütmek, mahalle ile ilgili konularda görüş bildirmek, diğer kurumlarla iş birliği yapmak ve kanunlarla verilen diğer görevleri yapmakla yükümlüdür. Belediye, mahallenin ve muhtarlığın ihtiyaçlarının karşılanması ve sorunlarının çözümü için bütçe imkânları ölçüsünde gerekli ayni yardım ve desteği sağlar; kararlarında mahallelinin ortak isteklerini göz önünde bulundurur ve hizmetlerin mahallenin ihtiyaçlarına uygun biçimde yürütülmesini sağlamaya çalışır. 5393 Sayılı Belediye Kanunu 22-İl İhtisas Komisyonlarına Katılma Yetkisi: Madde 24-Mahalle muhtarları ve ildeki kamu kuruluşlarının amirleri ile ildeki kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, üniversiteler, sendikalar ve gündemdeki konularla ilgili sivil toplum örgütlerinin temsilcileri, oy hakkı olmaksızın kendi görev ve faaliyet alanlarına giren konuların görüşüldüğü ihtisas komisyonu toplantılarına katılabilir ve görüş bildirebilir. 5393 Sayılı Belediye Kanunu 23-Kent Konseyine Katılma Yetkisi: Madde 76- Belediyeler kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının, sendikaların, noterlerin, varsa üniversitelerin, ilgili sivil toplum örgütlerinin, siyasî partilerin, kamu kurum ve kuruluşlarının ve mahalle muhtarlarının temsilcileri ile diğer ilgililerin katılımıyla oluşan kent konseyinin faaliyetlerinin etkili ve verimli yürütülmesi konusunda yardım ve destek sağlar.