Yeni YÖK’ün başlatmış olduğu “yetki paylaşımı” sürecinde yine YÖK’ün girişimi ile yasal bir zemine kavuşan “Yükseköğretim Eğitim Programları Danışma Kurulu” bu sene çizdiği çerçeve ve sunduğu öneriler ile sonuç üretmeye başladı. Diğer bir ifade ile Yeni YÖK’ün bir projesi daha artık uygulamaya geçti. Bu sene “bir ilk olarak” kontenjanların belirlenmesinde katılımcı bir anlayışla “Yükseköğretim Eğitim Programları Danışma Kurulu”nun görüşleri de dikkate alındı. - Yükseköğretim Eğitim Programları Danışma Kurulu’nda Kamu ve Özel Sektör Temsilcileri de Bulunuyor... YÖK bünyesinde oluşturulan bu Kurul’da Hazine ve Maliye Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği olmak üzere kamu ve özel sektör temsilcileri de bulunuyor. Kurul’da ülkemizin insangücü ihtiyaç analizleri, talepler, teklifler ve TÜİK yetkililerince sunulan veriler değerlendirilmiştir. Bu kapsamda; ülkemizin insangücü ihtiyaç projeksiyonlarının incelenerek mezun-istihdam ilişkisinin güçlendirilmesine yönelik istihdam odaklı yaklaşımların tartışıldığı Kurul’da, bu yıl kontenjan artışı konusu genel çerçevede değerlendirildi, bir bakış açısı oluşturuldu ve özellikle “Öğretmenlik ve Sağlık alanındaki programlar” ile ilgili kontenjan değerlendirilmeleri yapıldı. Önümüzdeki sene bu yaklaşım diğer programlar için de “genişleyerek devam edecek” ve Kurul’un kontenjan belirlemedeki rolü daha belirgin olacaktır. Bunun dışında; Yükseköğretim programlarının kontenjanlarının belirlenmesinde programdaki öğretim üyesi/elemanı sayıları, doluluk oranı gibi parametreler de dikkate alındı ve rasyonel bir planlama yapıldı. Diğer taraftan “veriye dayalı yönetim yaklaşımı” ile YÖK tarafından ilk kez hazırlanan '2018-YKS Yükseköğretime Geçişte İl - Bölge Başarıları ve Nüfus Hareketliliği” raporunda il ve bölge bazında yükseköğretime geçiş dinamikleri incelendi, öğrencilerden gelen geri dönüşler de dikkate alındı. -YKS’ye Başvuran Aday Sayılarında Artış 2018 yılında YKS’ye başvuran aday sayısı 2 milyon 381 bin 412 iken 2019 YKS’ye başvuran aday sayısı 2 milyon 528 bin 116 oldu. YKS’ye başvuran aday sayılarında yıllar itibarıyla yaşanan bu artış yükseköğretime olan artan talebin bir göstergesi olarak değerlendirilmektedir. Geçen sene lise son sınıf düzeyinde YKS’ye başvuran aday sayısı 954 bin 353 iken bu yıl 983 bin 710 olmuştur. Son sınıf düzeyindeki bu artış elbette lise öğrencisi mezun sayıları ile ilgili olup tabii bir seyir izlemektedir. Bununla birlikte, 2018 YKS’ye başvuran adaylar içinde daha önce bir programa yerleşmiş olan aday sayısı 397 bin 614 iken bu sene bu aday sayısı 374 bin 806’ya gerilemiştir. Daha önce bir programa yerleşen ve öğrenciliği devam edenlerin sayısında “artışın” değil “azalışın” gözlemlenmesi, geçen sene uygulamaya konulan YKS ile yerleşen öğrencilerin önceki yıla göre bulundukları programlardaki memnuniyet oranında bir iyileşme gerçekleştiğini de göstermektedir. -TYT’den 200 ve Üzeri Puan Alan Adaylar Geçen Yılki Puanlarını Kullanabilecek 2018 YKS’de duyurulan ve ilk defa bu yıl uygulanacak olan TYT’den 200 ve üzeri puan alan adayların YKS’ye başvuru yapması şartıyla bu yılki TYT’ye girmeden 2018 puanlarını kullanabilmeleri ile ilgili uygulama kapsamında ise 13.019 aday başvuru yapmış olup sonraki yıllarda bu rakamda bir artış olacağı düşünülmektedir. Üniversiteye giriş sisteminde ilk defa uygulanan bu yeni uygulama, planlamaya uygun bir şekilde olumlu sonuç üretmeye başlamış; sınav yığılmasını hafifletici olduğu kadar sınav stresini de azaltıcı bir faktör olmuştur. Yine aynı uygulama çerçevesinde, hem 2018 YKS hem de 2019 YKS’ye giren adaylar için bu kuralın nasıl uygulanacağı 2019 YKS Başvuru Kılavuzu’nun 28. sayfasında yer almaktadır. - 2019 Yılı Kontenjanları Ülkenin ihtiyacı, istihdam imkânları, yükseköğretim kurumlarının kapasitesi, öğrenci temayülleri ve yükseköğretimde niteliği artırma önceliği gibi dikkate alınan çok sayıda parametreler doğrultusunda (uzaktan öğretim dahil, okul birincisi kontenjanları hariç olmak üzere), önlisans ve lisans düzeyinde örgün öğretim programları için 2019 yılında 835 bin 66 kontenjan belirlendi. 2019 Yükseköğretim Kurumları Sınavı'nda (YKS) programlarında: Devlet üniversitelerinde 288.821 ön lisans, 344 bin 368 lisans, 25 bin 509 özel yetenek olmak üzere toplam 658 bin 698 kontenjan ayrıldı. Vakıf yükseköğretim kurumlarında 74.735 ön lisans, 81 bin 506 lisans, 3 bin 843 özel yetenek olmak üzere toplam 160 bin 84, KKTC ve diğer yurt dışı üniversitelerinde 3 bin 985 ön lisans, 11 bin 246 lisans, 1.053 özel yetenek olmak üzere toplam 16 bin 284 kontenjan verildi. Buna göre; ön lisansta 367 bin 541, lisansta 437 bin 120, özel yetenekte 30 bin 405 olmak üzere toplamda 835 bin 66 kontenjan bulunmaktadır. Açıköğretim Fakültelerinde ise 2019 yılında 137 bin 975 ön lisans, 34 bin 150 lisans olmak üzere toplam 172.125 kontenjan verildi. Açıköğretim kontenjanlarında yeni bir planlamaya geçildi. Bunda istihdam kadar Yeni YÖK’ün başlatmış olduğu açıköğretim ile ilgili son dört senedir sürdürülen nitelik artırıcı düzenleme sürecinin devamına yönelik politikalar rol oynamıştır. Önümüzdeki yıldan itibaren açıköğretimin özünde olan “hayat boyu öğrenme” fonksiyonu daha belirgin hale getirilecek ve açıköğretim programlarıyla ilgili son yıllarda artan olumlu algı daha da üst düzeye çıkarılacaktır. Açıköğretim kontenjanları dahil olmak üzere tüm kontenjanların toplamı 1.007.191olmuştur. -Öğretmenlik Programları Yükseköğretim Eğitim Programları Danışma Kurulu’nda, Milli Eğitim Bakanlığı yetkililerinin öğretmenlikle ilgili sunduğu ihtiyaç analizleri ve projeksiyonları değerlendirilerek Öğretmenlik programlarında kontenjanların %10 oranında azaltılması yönünde oluşan kanaat doğrultusunda YÖK tarafından öğretmenlik programlarının kontenjanları toplamda yaklaşık %10 oranında azaltıldı. Öğretmenlik programlarının kontenjanı geçen sene 53 bin 796 iken bu sene 48 bin 546 olarak belirlendi. -Sağlık Programları Yine bu Kurul’da Sağlık Bakanlığı yetkililerinin, bazı sağlık programlarının kontenjanlarının tedrici olarak azaltılması yönündeki görüş ve önerileri de değerlendirilerek sağlık alanı ile ilgili programlarda yeni bir planlamaya geçildi. Yükseköğretim Eğitim Programları Danışma Kurulu’ndan gelen öneriler doğrultusunda Sağlık alanındaki radikal planlamaya tedrici olarak geçilmesi ve bu sene ilk adım olarak ikinci öğretim önlisans sağlık programları için program ve kontenjan sayılarında azaltmanın yapılması tercih edildi. Önümüzdeki yıl ülkemizin sağlık iş gücü planlaması bu konuda önemli bir referans olacaktır. Kontenjanlar, Tıp programında 15.050, Diş Hekimliği’nde 6.680, Eczacılık’ta 3.524, Ebelik’te 3.690, Hemşirelik’te ise 15.033 olarak belirlendi. -Hukuk Fakülteleri Hukuk Fakültelerinin kontenjanları başta Adalet Bakanlığı olmak üzere dış paydaşların da görüşleri alınarak yapılan planlamalar kapsamında belirlenmiştir. Hukuk fakültelerinin kontenjanları 16 bin 97 olmuştur. Ayrıca; Yeni YÖK tarafından “Hukuk eğitiminde bir ilk olarak” geçen sene yeni bir proje başlatılmış ve 9 üniversitenin Hukuk Fakültesine öğretim üyesi yetiştirilmesi amacıyla 6 üniversiteye doktoralı insan gücü yetiştirme misyonu verilmiştir. Bu üniversiteler Ankara Üniversitesi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Galatasaray Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi ve Marmara Üniversitesi olup bunların (kendine özgü durumu dolayısıyla, kontenjanı çok düşük olduğundan Galatasaray Üniversitesi hariç olmak üzere) kontenjanları toplam 230 azaltılmıştır. - Diğer Bazı Programlarda Kontenjanların Durumu Yapılan değerlendirmeler ve rasyonel planlamalarla diğer bazı programlar için belirlenen kontenjanlar ise şöyledir: Ziraat-Tarım ve Doğa Bilimleri fakültelerinin programlarının kontenjanı 5 bin 201, Mimarlık programlarının kontenjanı 8 bin 641, Mühendislik programlarının kontenjanı 77 bin 430, Temel Bilimlerde ise kontenjan 10 bin 87 oldu. - YKS Tercih Kılavuzunda Geleceğin Meslekleri de Bulunuyor Dijital çağ okuryazarlığı, temel, bilimsel ve ekonomik teknoloji okuryazarlığı, dijital medya ve ortamların kullanılması, etkili iletişim gibi ana becerilerin önem kazandığı 21. yüzyılda, Yükseköğretim Kurulu tarafından YKS tercih kılavuzunda üniversitelerimizde geleceğin meslekleri olarak addedilen “Bilgi Güvenliği Teknolojisi, Yapay Zeka Mühendisliği, Yazılım Geliştirme, Dijital Medya ve Pazarlama, Hibrid ve Elektrikli Taşıtlar Teknolojisi, Üç Boyutlu Modelleme ve Animasyon gibi lisans ve önlisans programlarına da yer verildi. Son olarak; kontenjan planlamasında ülke ihtiyaçlarını gözeten, istihdam imkanlarına dikkat eden, kaliteyi önceleyen, kamu kurumlarının ve özel sektörün görüşüne yer veren ve her yıl gelişen daha rasyonel bir planlamaya önem verilmektedir. Kontenjan planlamasına ilişkin geliştirme süreçlerinin daimi tekamül esasında nihayet noktası yoktur ve devam edecektir. 2019-YKS KONTENJAN TOPLAMLARI* TABLO 3 (Önlisans)TABLO 4 (Lisans)TABLO 5 (Özel Yetenek)Genel ToplamDevlet288.821344.36825.509658.698Vakıf74.73581.5063.843160.084KKTC-Diğer Yurt Dışı Üniversiteler3.98511.2461.05316.284 Toplam367.541437.12030.405835.066*Örgün ve Uzaktan öğretim kontenjanı dahil, okul birincileri kontenjanı hariçtir. 2019 YKS AÇIKÖĞRETİM KONTENJAN TOPLAMLARI TABLO 3 (Önlisans)TABLO 4 (Lisans)AçıköğretimDevlet137.97534.150 “Bu verilerde, yapılacak çalışmalar neticesinde cüz’i değişiklikler olabilir”