Çin'de başlayıp tüm dünyayı etkisi altına alan ve son 2 yılda, ekonomilerde 1929 buhranından bu yana en büyük tahribatı yaratan pandemi süreci, enflasyonu küresel bir sorun haline getirdi. Pandeminin ilk yılında etkili olan kapanmalarla birlikte başlayan tedarik zincirindeki aksamalar, başta enerji ve gıda olmak üzere emtia fiyatlarındaki rekor artışlar, dünya ekonomisinin dengelerini alt üst etti. Küresel merkez bankalarının, pandemi sürecinde gerçekleştirdiği ve boyutu 15 trilyon doları aşan parasal gevşeme, enflasyonu tüm ülkeler için adeta bir kabusa çevirdi. ABD'DE 40 YILIN ZİRVESİ ABD'de dün açıklanan verilere göre yıllık enflasyon aralık ayında yüzde 7 ile Haziran 1982'den bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Aralık ayında tüketici fiyatları aylık bazda ise yüzde 0.6 ile 0.5 olan beklentinin üzerinde arttı. ABD Merkez Bankası Başkanı Jerome Powell, önceki gün yaptığı açıklamada, yüksek enflasyonun ABD'deki ekonomik toparlanma için "ciddi bir tehdit" olduğunu ve enflasyonu dizginlemek için gerekeni yapacaklarını söylemişti. EURO BÖLGESİ'NDE REKOR Enflasyon sadece ABD'nin değil, Avrupa'nın da bir numaralı gündem maddesi... Euro Bölgesi'nde, aralık ayında yıllık enflasyon yüzde 5 ile kayıtlardaki en yüksek seviyesine ulaştı. Euro Bölgesi'nde en yüksek yıllık enflasyon yüzde 26 ile enerjide gerçekleşti. Enerjiyi, yüzde 3.2 ile gıda, alkol ve tütün ürünleri izledi. Enflasyon, aralık ayında Almanya'da yüzde 5.3, Fransa'da yüzde 3.4, İspanya'da yüzde 6.7, İtalya'da yüzde 4.2, Hollanda'da yüzde 6.4, Belçika'da yüzde 6.5, Litvanya'da yüzde 10.7 ve Estonya'da yüzde 12 seviyesinde ölçüldü. Türkiye'de sık sık gündeme gelen Üretici Fiyatları Endeksi, Almanya'da da yüzde 9.8 ile 1974'ten bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Almanya'da TÜFE ise 30 yılın zirvesine ulaştı. ELEKTRİK DÜNYAYI ÇARPIYOR Dünya genelinde elektrik fiyatları, salgının ardından ülkelerin ekonomik toparlanma sürecine girmesi, arzın hızla artan talep karşısında yetersiz kalması ve fosil yakıt fiyatlarındaki artışın etkisiyle yükselişini sürdürüyor. Spot piyasalarda bir megavatsaat elektriğin fiyatı rekor seviyede arttı. Almanya'da spot piyasada 2021 yılı ocak ayında ortalama 53.6 euro olan bir megavatsaat elektriğin ortalama fiyatı, aralıkta 3 kattan fazla artarak 221 euroya ulaştı. Söz konusu dönemde, Fransa'da fiyatlar 59.5 eurodan 274.7 euroya, İngiltere'de 90 eurodan 287.70 euroya, Hollanda'da 53.6 eurodan 221 euroya çıktı. Belçika, Avusturya, İspanya, Danimarka gibi Avrupa ülkelerinde de spot elektrik fiyatları son bir yılda yaklaşık 4 kat artış gösterdi. Doğalgaz fiyatları da geçen yıl Avrupa'da yüzde 600 arttı. GIDA FİYATLARI 10 YILIN ZİRVESİNDE Küresel gıda fiyatları, aralık ayında dört aylık artışın ardından gerilese de 2021'i yüzde 28 artışla 2011'den bu yana en yüksek seviyede tamamladı. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından derlenen, tahıllar, yağlı tohumlar, süt ürünleri, et ve şeker fiyatlarındaki aylık değişimleri izleyen dünya gıda fiyatları endeksi aralık ayında 133.7'ye çıktı. Yıllık bazda ortalama 125.7 değerini alan endeks yılı 2020'deki seviyesinin yüzde 28.1 üzerinde tamamlarken 2011'de gördüğü 131.9 seviyesinden sonraki en yüksek seviyeyi gördü. Yükselişte dünya genelinde rekoltede yaşanan düşüş ve güçlenen talep etkili oldu. BARIŞ ERGİN Kaynak : Sabah