Hürriyet’ten Noyan Doğan bugünkü yazısında Ekonomi Reform Paketi’nde yer alan Bireysek Emeklilik Sistemi’nde(BES) yapılacak detayları anlattı. Yeni düzenleme ile 18 yaş altı gençlerin sisteme dahil edilmesinin önü açıldı. 27 Milyon genci ilgilendiren düzenleme ile BES’teki, yüzde 25’lik devlet katkısı 18 yaş altı için de geçerli olacak. İşte Noyan Doğan'ın o yazısı: Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ekonomik Reformları açıkladı. Reformların içinde Bireysel Emeklilik Sistemine (BES) yönelik önemli düzenlemeler var. Cumhurbaşkanı, “Sektörün 18 senede gösterdiği performans, sistemin, halkımız nezdindeki konumunu güçlendirmiştir. İçinden geçtiğimiz dönem bize, bu alanda yeni reformların vaktinin geldiğini gösteriyor” diyerek, BES’te yapılacak yeni düzenlemeleri anlattı. Önce, BES’te gelinen noktayı özetleyim, sonra reform adı altında yapılacak düzenlemelere değineyim. Sistemde toplam 12.6 milyondan fazla katılımcı bulunuyor ve emeklilik fonlarının toplam büyüklüğü de 170 milyar lirayı geçti. BES'TE 3 ÖNEMLİ REFORM YAPILACAK Ekonomik reformlar kapsamında hem BES hem de sigortacılık anlamında üç önemli reform yapılacak. Bunlardan biri 18 yaş altının sisteme dahil edilmesi. Diğeri sandık, vakıf, dernek gibi kuruluşlardaki emeklilik birikimlerinin, 2023 sonuna kadar BES’e aktarımına imkân verilmesi. Üçüncüsü de devlet destekleri ve uygun maliyetlerle; eğitim, sağlık ve hayat sigortaları gibi tasarruf ürünlerinin BES’e entegre edilmesi. İlk ikisi hemen uygulamaya alınacak düzenlemeler; sonuncusu ise biraz zaman alacaktır. Bu üç düzenlemeye baktığımızda, önümüzdeki dönemde ülke tasarruflarının artırılmasına ağırlık verileceğini rahatlıkla söyleyebiliriz. GENÇLER BES’LENECEK? 18 yaş altının BES’e dahil edilmesi uzun süredir beklenen düzenlemeydi. Türkiye’de, 18 yaş altı nüfusun, toplam nüfusa oranı yüzde 27.5 ki, bu da 22.8 milyon genç anlamına geliyor. İşte bu, 22.8 milyon genç, artık sisteme girebilecek. Bugüne kadar giremiyorlar mıydı? Giremiyorlardı, çünkü sistem 18 yaş üstünü kapsıyordu. Katılımcılar, çocukları için; belki büyükler, torunları için BES yaptırıyordu ancak kendi adlarına yaptırabiliyorlardı. Şimdi ne olacak? Evet, gençlerin geliri olmadığı için aylık katkı paylarını yine aile büyükleri ödeyecek ama BES sözleşmesi gencin adına olacak. Üstelik devlet de yüzde 25 katkı yapacak. Yani, BES’teki, yüzde 25’lik devlet katkısı, 18 yaş altı için de geçerli olacak. Bu ne getirecek? Birincisi, genç yaşta sisteme girilebileceğinden, BES’e daha küçük rakamlar –belki 100 lira, belki 150 liralar- ödeyerek, büyük tasarruflara ulaşılacak. İkincisi, sisteme giren katılımcı sayısı arttıkça tasarruflar da artacak. Yıllık izin ve kıdem tazminatında tarihi adım 27 MİLYONU İLGİLENDİRİYOR Elbette, imkân tanındı diye 27 milyon genç, koştura koştura BES yaptırmayacak, ancak belli bir kesimin bu düzenlemeyi beklediğini biliyorum ki, tahminler ilk etapta 5-6 milyon gencin bu imkândan yararlanacağı yönünde. Şunu da belirteyim, adı üstünde, sistem emeklilik sistemi, ama konu 18 yaş altı oldu mu; illa emeklilik diye bir kavram olması da gerekmiyor. Ebeveyn, çocuğu için küçük yaşta BES yaptırsa, belirli safhada eğitim için ciddi katkı yapacak tasarrufa ulaşılabilir. Bu, eğitim olmaz da gelecekte başka bir şey için kullanılır. VAKIFLAR, SANDIKLAR NASIL GEÇECEK? BES’te yapılacak düzenlemelerden biri de sandık, vakıf, dernek gibi kuruluşlardaki emeklilik birikimlerinin, 2023 yılı sonuna kadar, BES’e aktarımına imkân verilmesi. Bu uygulama geçmişte de yapılmıştı. 2008 yılında; dernek, vakıf ve sandıkların BES’e aktarımının yolu açılmıştı. Hatta aktarım süresi sonradan 2015 yılına kadar uzatılmıştı ki, aktarım yapanlar yüzde 25’lik devlet katkısından daha uzun süreli yararlanabilsin. Sonradan bir uzatım daha yapıldı. İyi hatırlıyorum o dönem, 100’ün üzerinde sandık ve vakfın sisteme girebileceği ve yaklaşık 8-9 milyar liralık bir birikimin BES’e aktarılacağı yönünde hesaplar yapılıyordu. Dünyaca ünlü yatırımcı Türkiye'yi radarına aldı Bu kapsamda; dernek ya da vakfın tüm üyeleri BES’e geçebileceği gibi bireysel geçişler de yapılabilecekti, aktarılacak birikim tutarı emeklilik şirketine bir kere de ve nakden yapılacaktı, aktarım yapılan tutar üzerinde emeklilik şirketi herhangi bir kesinti yapamayacağı gibi giriş aidatı da almayacaktı, BES’e geçenler sistemde en az üç yıl kalmak zorundaydı. 480 BİN ÜYE GEÇMİŞTİ Bu süre içinde bazı vakıf ve sandıklar aktarım yaptı. Sonuçta, 480 binden fazla vakıf ve sandık üyesi BES’e geçti ve toplam aktarılan tutar da 2 milyar liranın biraz üzerinde oldu. Açıkçası, bu tutar, o zamanki BES’teki büyüklük için iyi bir rakamdı. O dönem aktarım yapanların büyük bir çoğunluğu da ciddi getiriler elde ederek, BES’ten emekli oldu. Bugün ise sandık, vakıf ve dernek gibi kuruluşlardaki emeklilik birikimlerinin, 2023 sonuna kadar BES’e aktarımı için yeni bir imkân daha tanınıyor. İyi bir imkân mı? Bence çok iyi bir imkân, çünkü bugün birçok vakıf ve sandık artık üyelerinin birikimlerini iyi yönetemiyor; hatta bazıları tabiri caizse batık durumdalar. BES’e aktarım yaparak üyelerinin birikimlerini ve geleceklerini kurtarmış olurlar. Peki, bu düzenlemenin etkisi ne olur? Tahminler; bu imkândan 1 milyona yakın kişinin yararlanacağı ve 7-10 milyar liralık bir birikimin, BES’e aktarılacağı yönünde. KAYNAK: HÜRRİYET/NOYAN DOĞAN