657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 178. maddesinde, “Kurumlar gerektiği takdirde personelini günlük çalışma saatleri dışında fazla çalışma ücreti vermeksizin çalıştırabilirler. Bu durumda personele yaptırılacak fazla çalışmanın her sekiz saati için bir gün hesabı ile izin verilir. Ancak, bu suretle verilecek iznin en çok on günlük kısmı yıllık izinle birleştirilerek yılı içinde kullandırılabilir” hükmü bulunmaktadır. Ancak, bu açık hükme rağmen ikili öğretim yapılan kurumlar başta olmak üzere, eğitim kurumlarında hizmetli kadrolarında çalışan personel, bulunduğu eğitim kurumunda çoğu durumda tek hizmetli olduğundan, personel yetersizliği gerekçe gösterilerek fazla çalışma karşılığı izin hakkından faydalanamamaktadır. Anayasal bir hak olan dinlenme hakkından vazgeçilemez. Ayrıca, yasal zorunluluğun ötesinde, çalışanları yorgunluk ve onun beraberinde getireceği dikkatsizlik sonucu uğrayabilecekleri iş kazalarından korumak, çalışanın bedensel ve ruhsal olarak iyiliğinin devamını sağlamak, iş tatminini artırmak, çalışanın sosyal hayata da katılımını sağlamak, kamu hizmetinin veriminin azalmasına engel olmak, kamu hizmetinin kalitesinin düşmesini önlemek vb. birçok sebeple kamu görevlisinin dinlenme hakkının tam olarak kullanabilmesinin sağlanması gereklidir. Birleşmiş Milletler Ekonomik Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme’nin 7. maddesi, herkesin adil ve elverişli çalışma şartlarından faydalanmaya hakkı olduğunu; dinlenme, boş zaman ve çalışma saatlerinin makul ölçülerde sınırlanması gereğini vurgulamaktadır. Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı (1996) ve Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı (CFREU), işçilerin sağlık, güvenlik ve onurlarının korunması amacıyla çalışma saatlerinin sınırlandırılmasına ilişkin hükümler içermektedir. CFREU’nun 31. maddesinde, “adil ve hakkaniyete uygun çalışma koşulları” başlığı altında ikinci paragrafta; her işçinin kendi sağlığı, emniyeti ve onuruna saygı gösteren çalışma koşullarından yararlanma, günlük ve haftalık dinlenme için azami çalışma saatlerinin sınırlandırılmasına, ücretli izin ve yıllık izin kullanmaya hakkı bulunduğuna ilişkin hükümler yer almaktadır. Bu nedenlerle, ikili öğretim yapılan kurumlar başta olmak üzere, eğitim kurumlarında hizmetli kadrolarında çalışan personele, haftada 40 saatin üzerinde çalışma yapması hâlinde, fazla çalışmanın her sekiz saati için bir gün hesabı ile izin verilmesi ve bu iznin personel yetersizliği vb. sebepler gerekçe gösterilmeksizin kullandırılması noktasında titizlik gösterilmelidir. Bakanlığa yazdığımız yazı için tıklayınız