Yargıtay’dan tüm çalışanları ilgilendiren önemli bir karar geldi. Bir çalışanın ayrıldığı iş yerine açtığı dava sonucu alınan ve emsal niteliği taşıyan karar tartışmalara da sebep oldu. Davaya sebep olan olayda, işveren işten ayrılan çalışanının fazla kullandığı izinlerin parasını talep etmiş, iş mahkemesi işvereni haklı bulmuştu. Ancak karar Yargıtay'dan döndü. Peki bu karar çalışanlar için ne anlama geliyor? Fazla izin kullanan çalışan işten ayrılırken şirket ödeme talep edebilir mi? Hak ettiği izin süresi dolmamış olan çalışan, kullanmadığı iznin parasını işten ayrılırken alabilir mi? Konu hakkında tüm merak edilenleri Avukat Bilal Çelik, anlattı... İş Kanunu’nda belirtilen yıllık izin süreleri; 1 ve 5 yıla kadar çalışanlar için 14 gün, 5 yıldan fazla 15 yıldan az çalışanlar için 20 gün, 15 yıldan uzun süredir çalışanlar için ise 26 gün olarak uygulanır ve bu sürelerden az olamaz. İstisna olarak 18 yaş altı ve 50 yaş üstü çalışanların yıllık ücretli izni 20 günden az olmamalı. Gündeme gelen davada işçi, yıllık izin hakkından 7 gün daha fazla izin kullandığından işveren bu günlerin ücretini faiziyle talep etti. İşçi de buna istinaden karşı dava açtı ve sigorta girişini geç yapan işvereninin talebini reddetti. Bu dava sebebiyle işçilerin de aklında pek çok soru belirdi. Yıllık ücretli izin hakkı ve izin süresi İş Kanunumuzun 53. maddesinde düzenlenmiştir. Bu hükme göre bir iş yerinde en az 1 yıl çalışan işçilere yıllık ücretli izin hakkı verilir ve bu haktan vazgeçilebilmesi söz konusu değildir. İŞVEREN İŞÇİDEN FAZLA KULLANDIĞI İZNİN PARASINI İŞTEN AYRILIRKEN TALEP EDEBİLİR Mİ? Mevcut karar üzerinden değerlendirme yapacak olursak davacı işveren, işçinin haklı neden olmaksızın iş yerini terk ettiğini, çalışırken sürekli olarak haftada bir şekilde izin istediğini fakat davalı işçinin yerine çalışacak personel olmaması ve yıllık izin hakkının da bulunmadığından bu talebinin reddedildiğini, davalının Kurban Bayramı’ndan sonra işe gelmediğini ileri sürerek dava açmış ve fazla kullandırılan 7 günlük izin ücretinin yasal faizi ile birlikte davalı işçiden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir. Yargıtay 9.Hukuk Dairesi de vermiş olduğu kararda "İşverenin işçiye kullandırdığı yıllık ücretli iznin hak edilenden fazla olduğu öne sürülerek karşılığında parasal iade talep etmenin yasal bir dayanağı yoktur" şeklinde hüküm getirmiştir. Kanunlarımıza bakıldığında yıllık izin sürelerinin kanundaki sürelerden az olamayacağı ancak fazlaya ilişkin karara bağlanabileceği belirtilmiştir. İŞVEREN, İŞÇİNİN FAZLA KULLANDIĞI İZNİ MAAŞINDAN VEYA TAZMİNATINDAN KESME HAKKINA SAHİP Mİ? Öncelikle belirtmek gerekir ki dinlenme hakkı Anayasal bir haktır ve vazgeçilmesi söz konusu değildir. Anayasamızın 50'nci maddesinde "Dinlenmek, çalışanların hakkıdır ve ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve şartları kanunla düzenlenir" şeklinde düzenleme meydana getirilmiştir. Hal böyleyken belirttiğimiz şekilde İş Kanunu’ndaki düzenlemeleri de dikkate aldığımız zaman görüyoruz ki işveren tarafından işçiye verilen bu hakların kesintiye uğratılması söz konusu değildir. İŞÇİ KULLANMADIĞI İZNİN PARASINI İŞTEN AYRILIRKEN ALABİLİR Mİ? Yıllık izin ücretleri işçi ve işveren arasındaki iş sözleşmesi sona erdikten sonra talep edilebilecektir. Kullanılmayan yıllık izinler bakımından iş sözleşmesi devam ettiği sürece bir sonraki seneye bu izinler aktarılır ancak alacak bakımından 5 yıldan daha eski yıllık izinlerinin ücretini talep edemeyecektir. KULLANILMAYAN YILLIK İZİNLERİN ÜCRET ÖDEMESİ YAPILABİLİR Mİ? Kullanılmayan yıllık izinler iş akdi devam ettiği sürece işçi tarafından kullanılabilecektir. Ancak yıllık iznin ücreti iş sözleşmesinin sona ermesiyle birlikte istenebilir. İşçiler iş akitlerinin sona ermesiyle birlikte geriye dönük 5 yıllık kullanmadıkları yıllık izin ücretlerini talep edebileceklerdir. KULLANILMAYAN YILLIK İZİN ÜCRETİ NASIL HESAPLANIR? İş Kanunu’nun 53'üncü maddesine göre işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresine göre değişkenlik gösterir. Yine kanunumuz yıllık izin süresinin iş sözleşmesiyle veya toplu iş sözleşmeleriyle artırılabileceğine yer vermiştir. Yıllık ücret hesaplaması yapılırken aylık brüt ücret 30’a bölünür ve yıllık izin ücreti günü ile çarpılır. YILLIK İZİN ÜCRETİNİN VERİLMEDİĞİ İSTİSNAİ DURUMLAR VAR MI? Yıllık izin ücreti, Anayasal bir hak olduğu için bir yıllık çalışmayı dolduran işçi her durumda ücretli yıllık izine hak kazanır. İstisnai durumlar yıllık iznin fazla olma halleridir. Kanunumuzda 18 yaş altı veya 50 yaş üstü çalışanlar ile ilgili yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz şeklinde hüküm mevcuttur. KAYNAK: HÜRRİYET