<p data-card-id="8b8f4c4a-3943-46e7-8a72-9f395531200d" data-card-type="Text">Otoparklar sıfır kilometrede, ancak ikinci el araçlarla dolu. Bayiler müşterileri kapıdan çeviriyor. Günden güne artan fiyatlar ve ikinci el fiyatının sıfırını neredeyse ikiye katladığı bir piyasa oluştu. Gerçekten de akıl alır gibi değil. Örneğin, geride bıraktığımız kasım ayında; 2018 model ve 50 bin kilometredeki bir otomobil; ikinci el araç satışı yapılan internet sitesinde 460 bin TL’ye satışına konulmuştu. Bir hafta sonra ne olduysa otomobil 60 bin lira prim yaptı ve fiyatı 525 bin olarak güncellendi. Şimdi sıkı durun, <strong>bu otomobil satışa konulduğunun 15. günü, aynı satış sitesinde aynı özellikleriyle 785 bin liraya ‘opsiyonlandı’, yani satıldı. </strong>Nasıl ticaret ama? İki hafta bir şeyler oluyor, bir otomobil iki otomobil parası kazandırıyor! Peki bu nasıl oluyor? Fahiş karları kimler belirliyor? Biraz izini sürdüm. İki etken var;<strong> birincisi “opsiyonlama” yalanı, ikincisi bayilerin “konsinye” yani ikinci el vurgunu.</strong></p> <p data-card-id="8b8f4c4a-3943-46e7-8a72-9f395531200d" data-card-type="Text">Bizim Taha Hüseyin Karagöz otomobil piyasasını iyi bilir. ‘Yahu ne oluyor, bu fiyatlar birkaç günde nasıl iki katına çıkıyor’, diye konuşurken yazıyı kaleme almış oldum. Sağ olsun Taha bilgileri toparlamada yardım etti ve kendisi de videosunu çekecek.</p> <p data-card-id="8b8f4c4a-3943-46e7-8a72-9f395531200d" data-card-type="Text">Malum koronavirüs salgını pek çok alanda olduğu gibi otomotiv sektörünü de derinden sarstı. Dev markalar aylarca üretime ara vererek kepenk indirdi. Halihazırdaki araçların nakli dahi durdu. Koronavirüsün anavatanı Çin’deki çip krizi de eklenince sektör tüm dünyada ciddi krizler yaşadı, teslimatlar gecikti.</p> <p data-card-id="8b8f4c4a-3943-46e7-8a72-9f395531200d" data-card-type="Text">Türkiye’de ise sıfır araç almak isteyen vatandaşlar pandeminin ilk aylarında teslim edilecek araçlar için sıraya alındı. Öyle ki 2-3 ay sonra aracını teslim alacak, ancak parasını peşin veren müşterilerden dövizdeki her hareketlilikte fark talep edildi. ÖTV matrahında yapılan değişiklikle bazı motor hacmindeki araçlarla ilgili yapılan indirim halk tarafından memnuniyetle karşılanırken, bayiler satışları durdurdu.<strong> Alıcılardan, “bayiler ‘araç yok’ diyerek bizi geri çeviririyor” şikayetleri yağmaya başladı.</strong></p> <p data-card-id="8b8f4c4a-3943-46e7-8a72-9f395531200d" data-card-type="Text">Sonrasında ise bazı şehirlerde, <strong>otoparklarda plakaları takılmış, ancak hiç kullanılmamış sıfır araç filoları görüntülendi. </strong>Kısa bir süre sonra da ikinci el araç sitelerinde<strong> liste fiyatından 50 bin, 100 bin, 200 bin ve hatta 1 milyon TL’yi bulan yüksek fiyatlar </strong>sergilenmeye başladı. İlan açıklamalarının hemen hepsinde şu yer alıyordu: <strong>“Aracımız ikinci el ancak sıfır kilometrededir. Hemen satış yapılabilir.”</strong></p> <p data-card-id="8b8f4c4a-3943-46e7-8a72-9f395531200d" data-card-type="Text">Peki bu nasıl oluyor? Bayinin vatandaşa liste fiyatları üzerinden satmadığı, yok denilen otomobiller nasıl oluyor da ikinci el olarak daha yüksek fiyatlara satılıyor? İddialara göre ikinci görünümlü sıfır araç satış sistemi şöyle işliyor; <strong>X markaya ait Y model otomobiller, TIR üstünde getirildiği bayiye girmeden otoparka çekiliyor. Belirli kişilere ya da şirketlere daha lastiği yere değmeden satılan otomobillere plaka takılıyor. </strong>Bu neden mi yapılıyor? Bayiler, belirli bir komisyon oranı ve liste fiyatı dışında satış yapamazlar. İkinci el piyasasında böyle bir kural yok. Bu yöntemle <strong>490 bin TL’ye satması gereken otomobili “bir şekilde satın alan” bayi,</strong> ikinci elde 550 bin TL’ye pazarlayabiliyor. Aradaki fark, satış komisyonuyla birlikte yine bayinin kasasında kalıyor. Bayiye giden vatandaş <strong>“Stokta aracımız yok ancak isterseniz konsinye araçlara yönlendirebiliriz” </strong>cevabını alıyor. <strong>Konsiye? Yeni yeni duyulan bir terim. Bayilerce ‘rezerve araç’ manasında kullanılıyor.</strong></p> <p data-card-id="8b8f4c4a-3943-46e7-8a72-9f395531200d" data-card-type="Text">Bir de yazınının başında değindiğim “<strong>opsiyonlama</strong>” yöntemi var. Bir süre önce yenisafak.com’da da gündeme getirdiğimiz araç fiyatlarını akıl almaz seviyelerde zıplatan bir yöntem. Özellikle de sahibinden.com gibi büyük platformlarda<strong> yapılan fiyatlandırmanın kılıfı diyelim. İlanlarda ‘opsiyonlanmıştır’</strong> notunu görmüşsünüzdür.<strong> ‘Bu araç satılmıştır’ </strong>demek fakat kocaman bir yalan. Ortada ne bir opsiyonlama var ne de o rakamlara almak isteyen müşteriler. Fakat işte bu yöntem piyasayı belirliyor. Yani yükseltiyor. Nasıl mı? Piyasanın üzerinde, örneğin 40-50 bin lira yüksek fiyata opsiyonlamayı gören, o marka, model ve hatta segmentteki diğer araç sahipleri <strong>‘benim aracımın neyi eksik’ </strong>diyerek fiyat güncellemesine gidiyor. Bu yöntemle bir iki günde neredeyse tüm ilanlarda fiyatlar bir anda zıplıyor.</p> <p data-card-id="8b8f4c4a-3943-46e7-8a72-9f395531200d" data-card-type="Text">Daha yazacak çok detay ve sürüsüyle örnekler var. Lakin yazı yeri bitti. Aslında hemen herkesin bildiği, konuştuğu bir vurgun bu. Merkezinde otomobil bayileri ve e-ticaret siteleri var. Eğer<strong> Ticaret Bakanlığı yetkilileri arzu ederlerse,</strong> bu tezgâhın nasıl döndüğünü kendilerine de anlatırım.</p> <p data-card-id="8b8f4c4a-3943-46e7-8a72-9f395531200d" data-card-type="Text">Ersin ÇELİK / Yenişafak </p>