İkamet adresi okula yakın olan mı? Bitirdiği ortaokul liseyle eşleştirilen mi? Ortaokul başarı puanı yüksek olan mı? Bu yıl liseye geçiş sistemindeki değişiklikleri yüz binlerce öğrenci ve aileleri takip ediyor, kafalarındaki sorularına cevap arıyorlar. Sınavla öğrenci alacak liseler için durum netleşti sorun yok ancak sınavsız kayıt alan liselere kayıtların nasıl yapılacağına ilişkin muamma devam ediyor. Bakanlık Yönetmeliği değiştirdi, Yönergeyi ve Kılavuzu yayımladı ama hala yukarıdaki sorunun cevabı açık ve net şekilde yok. Kayıt Alanı nedir? Bakanlık ilk önce yönetmeliği değiştirdi. Ortaöğretim Kurumları yönetmeliği 20. Maddede liselere geçiş yöntemini belirledi. Burada sınavla öğrenci almayan liselere geçişin “ Ortaöğretim kayıt alanı içindeki okullara tercihe bağlı olarak” gerçekleşeceği ifade edildi. Birçok insan kayıt alanının adrese dayalı bir sistem olduğunu düşündü çünkü ilgili maddede bunun ne olduğu belirtilmiyordu. Ancak Yönetmeliğin tanımlar bölümüne bakıldığında öğrencinin okul tercih edeceği kayıt alanı nedir? Sorusunun cevabının tanımlar bölümünde yer aldığı görülmektedir. Tanım aşağıdaki şekildedir. “jj) (Ek:RG-14/2/2018-30332) Ortaöğretim kayıt alanı: Eğitimde süreklilik ve coğrafi bütünlük esasına dayalı olarak öğrenci sayısı, okul türü, kontenjan ve donanımları göz önünde bulundurularak il/ilçe millî eğitim müdürlüğünce ortaokul ve liselerin birbirleri ile eşleştirildiği ve tercihe bağlı olarak kayıt yapılabilecek farklı ortaöğretim kurumlarından oluşturulan alanı” Buradan anlaşılan ikamet adresi değil öğrencinin devam ettiği ortaokulun esas alınacağıdır. Ülkemizde on binlerce öğrencinin ikamet alanı dışındaki ortaokullara devam ettiği malum. Yerleştirmede ikamet değil devam edilen ortaokul önemli. Ancak bir liseyi fazla öğrenci tercih ederse ne olacak bu sorunun cevabı burada yok! Bu yüzden yönetmelikte yeterince açık olmayan kayıt meselesinin netleşmesi için yönergeyi bekledik. Nihayet yönerge yayımlandı. Orada da durum netleşmedi. “ Sınavsız öğrenci alan okullara geçişle ilgili usul ve esaslar kılavuzla belirlenir.” denilerek top kılavuza atıldı. Nihayet kılavuz yayınlandı. Ama o da ne kılavuzda “Bu kılavuzda, 2018 yılında EK-2’de listesi ve kontenjanları verilen “Merkezi Sınavla Öğrenci Alacak Fen Liseleri, Sosyal Bilimler Liseleri, Özel Program ve Proje Uygulayan Ortaöğretim Kurumları”na öğrenci seçmek amacıyla yapılacak Merkezî Sınav ile ilgili usul ve esaslar yer almaktadır.” deniliyor. Yani sınavsız öğrenci alacak liselere ilişkin bölüm kılavuzda yok. Kılavuzda sadece “Sınavsız öğrenci alan okullara yerleştirme işlemi, il ve ilçe millî eğitim müdürlüklerince belirlenen ortaöğretim kayıt alanları içindeki sınavsız öğrenci alan ortaöğretim kurumlarına belirlenen kontenjanlara göre yapılır.” denilip geçilmiş. İyi de 160 öğrenci alacak bir Anadolu lisesini 600 öğrenci ilk tercihine yazarsa bu okula hangi öğrenci girecek? Hala net bir şekilde ortaya konulmadı. Vatandaşın ve eğitimcilerin bu sorunun cevabına ihtiyacı var. Nasıl olur da öğrencilerin % 90'ını ilgilendiren bu önemli husus kılavuzda hiç yer almaz! İnanın aklım almıyor. Yıllardır mevzuatla uğraşan biri olarak, bu sorunun cevabının “ortaöğretim kurumlarına belirlenen kontenjanlardan fazla tercih olursa ne olacak?” sorusunun kayıtla ilgili madde içinde olması gerektiğini düşünüyorum. Ancak orada böyle bir madde yok. Bu sorunun cevabını, komisyonunun görevleri ve kontenjan belirleme ve yerleştirmeye esas nakille ilgili maddelerde üstü kapalı şekilde görmek mümkün. Bu konuda daha önce bir yazı yazdığım için bu hususu yinelemiyorum. Aslında kılavuzda yer alması gerektiği halde yer almayan ve öğrencilerin % 90’ını ilgilendiren esas konu olan “Sınavsız öğrenci alan okullara geçişle ilgili usul ve esaslar” hakkında kafalardaki tüm soruları giderici bir açıklamayı Bakanlık yetkililerinin kamuoyu ile paylaşmalarının faydalı olacağını düşünüyorum. Şayet bu yapılmaz ise kayıt dönemi geldiğinde velilerin farklı beklentileri karşısında Bakanlığımız zor duruma düşecektir. Doğan CEYLAN Yönetim Bilimi Uzmanı nedir? Zorunlu eğitim 12 yıl olduğu ve artık 8. sınıfı bitirenlere diploma verilmediği için 8. sınıfı bitirip 9. sınıfa başlamaya ilişkin işleme “Yerleştirmeye esas nakil” deniliyor. Bu normal yıl içindeki nakillerin dışındaki bir düzenleme. Aslında baştan beri aradığımız sorunun cevabını burada bulmak mümkün çünkü yönetmelikte deniliyor ki “başvurunun kontenjandan fazla olması durumunda 9 uncu sınıflarda sırasıyla; OBP, 8 inci, 7 nci ve 6 ncı sınıf yılsonu başarı puanı yüksek olana, eşitliğin bozulmaması hâlinde yaşı küçük olana; 10 uncu, 11 inci ve 12 nci sınıflarda ise sırasıyla bir önceki sınıfın yılsonu başarı puanı yüksek olana, eşitlik yine bozulmaz ise yaşı küçük olana” öncelik verilir. m23. a) (Yeniden düzenleme:RG-14/2/2018-30332) Komisyon; nakil ve yerleştirmeleri, ortaöğretim kayıt alanı içinde tercihe bağlı olarak öğrenci alan okullara dengeli bir şekilde yapar. Ancak, Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretime Geçiş Yönergesi ve/veya Kılavuzu hükümleri çerçevesinde ortaöğretim kayıt alanı içindeki okullara yerleşemeyen öğrencileri, aynı merkez ilçe/ilçedeki diğer ortaöğretim kayıt alanlarındaki boş kontenjanı bulunan okullara tercihe ve OBP üstünlüğüne bağlı olarak yerleştirir. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ORTAÖĞRETİME GEÇİŞ YÖNERGESİ Kılavuz Yerel Yerleştirme MADDE 9- (1) Sınavsız öğrenci alan okullara yerleştirme işlemi, il ve ilçe millî eğitim müdürlüklerince belirlenen ortaöğretim kayıt alanları içindeki sınavsız öğrenci alan ortaöğretim kurumlarına belirlenen kontenjanlara göre yapılır. (2) Yerel Yerleştirme işlemleri, okulun bağlı bulunduğu genel müdürlük ile il/ilçe milli eğitim müdürlüklerinin sorumluluğunda Bakanlıkça yürütülür. (3) Yerel yerleştirme, ortaöğretim kayıt alanı, okulların türü, okulların kontenjanı, okulların bulundukları yer, okulların pansiyon durumu ile öğrencilerin ikamet adresleri, öğrencilerin okullarda bulunuşlukları, tercihler, okul başarı puanları, devam-devamsızlık ve yaş gibi kriterler göz önünde bulundurularak yapılır. (4) Sınavsız öğrenci alan okullara geçişle ilgili usul ve esaslar kılavuzla belirlenir. Kılavuz Bu kılavuzda, 2018 yılında EK-2’de listesi ve kontenjanları verilen “Merkezi Sınavla Öğrenci Alacak Fen Liseleri, Sosyal Bilimler Liseleri, Özel Program ve Proje Uygulayan Ortaöğretim Kurumları”na öğrenci seçmek amacıyla yapılacak Merkezî Sınav ile ilgili usul ve esaslar yer almaktadır.