Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yayınlanan 685 sayılı “Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu Kurulması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” ile OHAL kapsamındaki KHK’ler ile haklarında işlem tesis edilen gerçek ve tüzel kişilerin başvurularını değerlendirmek ve karara bağlamak üzere Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu kuruldu. Söz konusu kurul, terör örgütleriyle ve/veya milli güvenliğe karşı faaliyette bulunduğu Milli Güvenlik Kurulu tarafından karar altına alınan yapı, oluşum veya gruplarla üyelik, mensubiyet, aidiyet, iltisak veya irtibat şeklinde bağı bulunması gerekçesiyle haklarında doğrudan KHK hükümleriyle işlem tesis edilen gerçek ve tüzel kişilerin, haklarında yürütülen iş ve işlemlere ilişkin yapacakları başvuruları kabul edip değerlendirecek ve karara bağlayacak. Fetullahçı Terör Örgütü’nün 15 Temmuz’daki terörist darbe teşebbüsünün etkilerinin ortadan kaldırılması ve geleceğe yönelik olası risklerin bertaraf edilmesi amaçlarıyla ilan edilen OHAL kapsamında, FETÖ’nün kamu personel sistemi ve diğer (medya, finans, sivil toplum kuruluşları vb.) mecralardaki unsurlarının tasfiyesi hedefini içeren FETÖ’yle etkin mücadele perspektifi ortaya konmuştur. Bununla birlikte, bu süreçte FETÖ ya da diğer terör örgütleriyle herhangi bir bağı ya da bağlantısı olmayan diğer bir ifadeyle masumiyeti genel kabul kapsamında olanlar hakkında da iş ve işlemler tesis edilmiştir. Bu konumda bulunanlar hakkında, iş ve işlemin geri alınması ve ilgilinin hukuki/fiili durumunun eski hale getirilmesi noktasında süreci işletecek ve sonuç evresinin oluşmasına zemin oluşturacak bir birimin/sistemin olmaması kaynaklı sorunlar yaşanmaktaydı. 685 sayılı KHK ile oluşturulan Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu, bu nevi sorunların oluşmasını engellemek yanında bu sorunlar üzerinden FETÖ ve diğer terör örgütleriyle mücadeleyi akamete uğratma amacında olanların olumsuz algı oluşturma çabalarını hükümsüz kılmak işlevini de yerine getirecek. Memur-Sen olarak kamu personel sisteminde FETÖ unsurlarının tasfiyesine yönelik iş ve işlemlerin hukuki sorumluluk ve göz ardı edilemez bir zorunluluk olduğunu dile getirdik. Bunun yanında, masumlar ile hainlerin ayrılması, kişisel husumetlerin devletin kudret tarafına ait yetkiler üzerinden hayata geçirilmesi, kurum ve kuruluşların uygulama birliğinin sağlanamaması vb. nedenlerle FETÖ’yle mücadele zemininde sorun oluşturacak süreç ve sonuçların olduğu yönündeki tespit ve uyarılarımızı kamuoyuyla, ilgililerle sürekli paylaştık. Bu kapsamda, bu iş ve işlemlere yönelik itirazların, yeniden inceleme taleplerinin ortak bir zeminde ve kurumsal bir içerikle değerlendirmesini sağlayacak bir birimin ve sistemin oluşturulması istemiştik. Bu yönde, önce Valilikler nezdinde komisyon oluşturulmuş fakat ortak bir bakış üretilmemesi nedeniyle Valilikler bünyesinde oluşturulan bu komisyonlar masumların mağduriyetine son verecek işlemler ve kararlar üretmekte yetersiz kalmıştır. Bu çerçevede, 685 sayılı KHK ile oluşturulan İnceleme Komisyonu, başvuru ve değerlendirme süreçleri, karar oluşturmaya dönük evreler sisteminin, mevcut durumda yaşanan sıkıntıları büyük oranda sona erdireceği kanaati taşımaktayız. OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonunun Üyeleri ve Görevleri OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonu yedi kişiden oluşacak. Bu üyelerden üçü Başbakan tarafından kamu görevlileri arasından, bir üye Adalet Bakanı tarafından hakim ve savcılar arasından, bir üye İçişleri Bakanı tarafından mülki idare amirleri sınıfı personeli arasından, iki üye HSYK tarafından biri Yargıtay diğeri Danıştayda görev yapan tetkik hâkimleri arasından belirlenecek. Komisyon, OHAL kapsamında doğrudan KHK’ler ile tesis edilen a) Kamu görevinden, meslekten veya görev yapılan teşkilattan çıkarma ya da ilişiğin kesilmesi. b) Öğrencilikle ilişiğin kesilmesi. c) Dernekler, vakıflar, sendika, federasyon ve konfederasyonlar, özel sağlık kuruluşları, özel öğretim kurumları, vakıf yükseköğretim kurumları, özel radyo ve televizyon kuruluşları, gazete ve dergiler, haber ajansları, yayınevleri ve dağıtım kanallarının kapatılması. ç) Emekli personelin rütbelerinin alınması iş ve işlemlerine ilişkin başvuruları kabul etmek, değerlendirmek ve karara bağlamak görevlerini yerine getirecek. Bu görevlerinin yanında OHAL kapsamındaki KHKler ile gerçek veya tüzel kişilerin hukuki statülerine ilişkin olarak doğrudan düzenlenen ve birinci fıkra kapsamına girmeyen işlemler de Komisyonun görev alanındadır. Olağanüstü hal kapsamında yürürlüğe konulan KHK’lerde yer alan ilave tedbirler ile kanun yollarının açık olduğu işlemler hakkında komisyona başvuru yapılamayacak. Komisyon, değerlendirme yapmasına ve karar vermesine yönelik her türlü bilgi ve belgeyi talep etme yetkisine sahip olacak, kamu kurumları/kuruluşları Komisyona istediği bilgi ve belgeleri sağlamakla sorumlu olacak. Komisyona başvuru, başvuru süresi, inceleme ve karar süreçleri Komisyona başvurular, Valilikler aracılığıyla yapılabilecek. Bununla birlikte, kamu görevinden, meslekten veya görev yapılan teşkilattan çıkarılanlar ya da ilişiği kesilenler, en son görev yaptıkları kuruma da başvuru yapabilecekler. Komisyona yapılan başvurular, idari dava açma süresini kesmeyecek. Komisyona, komisyonun kuruluşundan önceki KHK’larla ilgili başvuru yapacak olanlar, Komisyonun başvuru almaya başladığı tarihten itibaren 60 gün içinde, Komisyonun başvuru kabul ettiği tarihten sonra yürürlüğe konulan KHK’lar ile ilgili başvurular ise ilgili KHK’nın Resmi Gazetede yayımlandığı tarihten itibaren altmış gün içinde yapılabilecek. Bu süreler içinde yapılmayan başvurular reddedilecek. Hukuki menfaati bulunmayanlarca yapılan başvurular, Kanun Hükmünde Kararname kapsamına girmeyen ve ilgili şekil şartlarını taşımayan başvurular da reddedilecek. Komisyon, dosya üzerinden inceleme yapacak ve başvurunun reddine veya kabulüne karar verecek. Başvurunun kabulü halinde, kamu görevinden, meslekten veya görev yapılan teşkilattan çıkarılan ya da ilişiği kesilenlerle ilgili karar Devlet Personel Başkanlığına bildirilecek. Bu bildirime bağlı olarak, ilgili personelin atama teklifleri; statüleri, unvanları ve yürüttükleri görevler itibarıyla başka kurumlarda görevlendirilmeleri mümkün olmayanlar hariç olmak üzere daha önce istihdam edildikleri kurumlar dışındaki kamu kurum ve kuruluşlarında eski statülerine ve unvanlarına uygun kadro ve pozisyonlara Devlet Personel Başkanlığı tarafından ikamet ettikleri il dikkate alınarak onbeş gün içinde yapılır. Bu fıkra kapsamında kamu görevine iade edilmesine karar verilenlerden, yöneticilik görevinde bulunmakta iken kamu görevinden çıkarılmış olanların atamalarında, yöneticilik görevinden önce bulundukları kadro ve pozisyon unvanları dikkate alınır. Komisyon kararlarına karşı yargı yoluna başvurulabilecek OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonu’nun kararlarına karşı Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenecek Ankara idare mahkemelerinde iptal davası açılabilecek. Komisyon Masumların İade Sürecini Hızlandıracak bir Sistemin Oluşmasına Katkı Sağlamalı Memur-Sen olarak, FETÖ ve diğer örgütlerinin kamu personel sistemindeki unsurlarının tasfiyesini, hukuk devleti sıfatı kapsamında hukuki sorumluluk, egemen devlet noktasında ise siyasi zorunluluk olarak gördüğümüzü bir kez daha deklare ediyoruz. Bununla birlikte, bu mücadeleyi ve tasfiye iradesini kamuoyu desteğinden yoksun bırakmaya sebep olacak türden hatalardan arındırılmış bir sistemin/işleyişin hayata geçirilmesini de ısrarla dile getirdik ve önerdik. Bu noktada, FETÖ ve diğer terör örgütlerinin ya da gruplarının kamudan tasfiyesi sürecinde haklarında iş ve işlem tesis edilen masumların olduğu bazı KHK’lerin ekinde yer alan göreve iade listeleriyle de teyit edilmiş durumdadır. Bu noktada, KHK’ler ile haklarında işlem tesis edilenlerin, kendilerine yönelik iş ve işlemlerle ilgili başvuru yapacakları bir komisyonun, değerlendirme ve karar süreci sistemi oluşturulmasını ısrarla dile getirdiğimiz bir teklif ve önerinin karşılık bulması olarak görüyoruz. Kamu personel sisteminde terörle ilişkili, ilgili, irtibatlı ya da iltisaklı hiç kimsenin bulunmaması, kamu yönetimi ve kamu düzeni açısından olmazsa olmazdır. Aynı şekilde, masum olanların tasfiyeye yönelik iş ve işlemlerin dışında kalması da kamuya ve işlemlerine yönelik güvenin olmazsa olmazıdır. Bu çerçevede, OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonu’nun değerlendirme sürecinde azami hassasiyet ve karar sürecinde olabilecek en hızlı şekilde ve doğru bir zeminde karar vermesi, hem kamunun güvenine hem de kamu yönetimi ve düzeninin işleyişine önemli düzeyde katkı sağlayacaktır. Bu kapsamda, gerek Komisyon üyelerinin gerekse Komisyon faaliyetlerine destek sağlayacak kişi ve kurumların, masumların belirlenmesi ve hızla görevine iadesi noktasında adil, hızlı ve kamuoyu desteğini kazanan sistem ve kararların oluşması noktasında yüksek hassasiyetle görev yapması elzemdir.