Ücretli öğretmenlik Türk Eğitim-Sen’in yıllardır mücadele ettiği bir istihdam yöntemidir. Sözleşmeli, ücretli gibi öğretmenlik modelleri modern köleler yaratmayı amaçlamakta, eğitime katma değer sağlamamakta aksine eğitimin kalitesini, verimini düşürmektedir. Dolayısıyla eğitim camiasının yekvücut olarak kadrolu öğretmenlik dışındaki istihdam modelleri ile mücadele etmesi çok önemlidir. Türk Eğitim-Sen her yıl olduğu gibi 2018 yılında da ücretli öğretmen araştırmasını gerçekleştirmiştir. Ücretli öğretmenliğin ülkemizde geldiği noktayı gözler önüne seren sendikamız araştırmasını titizlikle yürütmüştür. Araştırma kapsamında 81 İl Valiliği’nden Türkiye’deki ücretli öğretmen sayısına ilişkin bilgi istedik. Sendikamızın talebine 64 İl Valiliği’nden cevap geldi. Ücretli öğretmen sayısını sendikamıza göndermeyen 17 İl Valiliğini kamuoyuna duyuruyoruz: Ağrı, Ardahan, Artvin, Çanakkale, Diyarbakır, Bayburt, Bilecik, Bitlis, Burdur, Hakkari, Karaman, Kars, Siirt, Mardin, Van, Yozgat ve Zonguldak. ACI GERÇEK: ÜCRETLİ ÖĞRETMENLERİN 9 BİN 653’Ü ÖN LİSANS MEZUNUDUR Sendikamızın araştırmasında ülkemizdeki ücretli öğretmen sayısı 64 ilden gelen verilere göre, 76 bin 605’tir. Geçen yıl ülkemizde ücretli öğretmen sayısının 63 bin 656 olduğunu tespit etmiştik. Görüldüğü üzere ücretli öğretmen sayısında bir yılda 13 bin civarındaki artış “Türkiye öğretmen atama politikasında nereye gidiyor?” sorusunu sormamıza neden olmaktadır. Öte yandan Ankara, Çorum ve Kilis İl Valilikleri toplam ücretli öğretmen sayısını göndermiştir. Bu nedenle bu illerdeki ücretli öğretmenlerin hangi fakülte mezunu tespit edemedik. Bu üç il dışında 61 ildeki ücretli öğretmenlerin mezuniyet durumlarına bakarsak; 29 bin 782’si eğitim fakültesi mezunu, 32 bin 930’u lisans mezunu, 9 bin 653’ü ön lisans mezunudur. 55 İl Valiliğinden gelen verilere göre ise ülkemizde norm kadro açığı 101 bin 339’dur. Ülkemizde ücretli öğretmen sayısı yıldan yıla artmakta hatta asal istihdam modeli haline gelmektedir. Öte yandan şunu da vurgulayalım; tüm illerin bilgi göndermesi durumunda, hem ücretli öğretmen sayısının hem de norm kadro ihtiyacının tespit ettiğimiz rakamların çok üzerinde olduğu da görülecektir. EN YÜKSEK ÜCRETLİ ÖĞRETMEN SAYISI 21 BİN 821 İLE İSTANBUL’DA Peki en yüksek ücretli öğretmen sayısına sahip iller hangileridir? İstanbul’da 21 bin 821 ücretli öğretmen görev yapmaktadır. 2015-2016 eğitim-öğretim yılında sadeceMilli Eğitim Bakanlığı’ndan gelen verilere göre ücretli öğretmen sayısı İstanbul’da 7.140 idi. İstanbul’da geçen yıl Valilikten ya da Bakanlıktan bilgi gelmediği için sayı ulaşmamış, dolayısıyla İstanbul’daki ücretli öğretmen sayısını tespit edememiştik. Bu yılki verilere göre İstanbul’da ücretli öğretmen sayısının 2015-2016 eğitim-öğretim yılına kıyasla bu kadar çok artması dikkatle sorgulanması gereken bir durumdur. İstanbul’u 3 bin 910 ile Şanlıurfa, 3 bin 659 ile Bursa, 3 bin 440 ile Ankara, 2 bin 334 ile İzmir, 2 bin 125 ile Kahramanmaraş, 2 bin 123 ile Gaziantep, 2 bin 53 ile Konya, 2 bin 3 ile Antalya, 1.979 ile Kocaeli, 1.658 ile Hatay, 1.579 ile Tekirdağ, 1.323 ile Kayseri, 1.291 ile Şırnak, 1.276 ile Sakarya, 1.272 ile Adana, 1.193 ile Manisa, 1.174 ile Batman takip etmektedir. ÜCRETLİ ÖĞRETMENLERİN MEZUNİYET ALANLARINA GÖRE DAĞILIMI Ücretli öğretmenlerin mezuniyet alanlarına göre bazı illerdeki dağılımını da tespit ettik. Buna göre; İzmir’de ücretli öğretmenlerin 698’i eğitim fakültesi mezunu, 1.073’ü lisans mezunu, 563’ü de ön lisans mezunudur. Mersin’de ücretli öğretmenlerin 597’si eğitim fakültesi mezunu, 358’i lisans mezunu, 166’sı ön lisans mezunudur. Muş’ta ön lisans mezunlarının 377’si eğitim fakültesi mezunu 322’si lisans mezunu, 261’i ön lisans mezunudur. Şanlıurfa’da ücretli öğretmenlerin 1.367’si eğitim fakültesi, 2.002’si lisans, 541’i ön lisans mezunudur. Adana’da ücretli öğretmenlerin 653’ü eğitim fakültesi mezunu, 486’sı lisans mezunu, 133’ü ön lisans mezunudur. Bursa’da ücretli öğretmenlerin 1.621’i eğitim fakültesi mezunu, 1.871’i lisans mezunu, 167’si ön lisans mezunudur. Kocaeli’nde ücretli öğretmenlerin 842’si eğitim fakültesi mezunu, 989’u lisans mezunu, 148’i ön lisans mezunudur. Araştırmamızda İstanbul’da ön lisans mezunu ücretli öğretmenlerin sayısının eğitim fakültesi mezunu ücretli öğretmenlerden daha fazla olduğunu görüyoruz. İstanbul’da ücretli öğretmenlerin 4.424’ü eğitim fakültesi mezunu, 4.510’u ön lisans mezunudur. İstanbul’da lisans mezunu ücretli öğretmen sayısı ise 12.887’dir. İSTANBUL’DA ZİHİNSEL-GÖRME-İŞİTME ENGELLİLER SINIF ÖĞRETMENİ OLARAK GÖREV YAPAN ÜCRETLİ ÖĞRETMENLERİN 451’İ EĞİTİM FAKÜLTESİ MEZUNU İKEN, TAM TAMINA 1.537’Sİ ÖN LİSANS MEZUNUDUR Özel uzmanlık gerektiren zihinsel-görme-işitme engelliler sınıf öğretmenliğinde ön lisans mezunu ücretli öğretmen görevlendirmesi yapmaktadır. Zihinsel-görme-işitme engelliler sınıf öğretmeni olarak derslere giren ön lisans mezunu ücretli öğretmenlerin sayısı bazı illerimizde eğitim fakültesi mezunu ya da lisans mezunu ücretli öğretmenlerden fazladır. Zihinsel-görme-işitme engelliler öğretmeni olarak; İstanbul’da 451 eğitim fakültesi mezunu, 1.537 ön lisans mezunu, 2.305 lisans mezunu; Kırıkkale’de 22 eğitim fakültesi mezunu, 7 lisans mezunu, 38 ön lisans mezunu; Düzce’de 30 eğitim fakültesi mezunu, 32 ön lisans mezunu, 87 lisans mezunu; Yalova’da 15 eğitim fakültesi, 27 ön lisans mezunu, 32 lisans mezunu görev yapmaktadır. BRANŞ VE SINIF ÖĞRETMENİ OLARAK GÖREV YAPAN ÖN LİSANS MEZUNU ÜCRETLİ ÖĞRETMENLERİN DAĞILIMI Branş öğretmeni olarak görev yapan ön lisans mezunu ücretli öğretmenlerin bazı illere göre dağılımı ise şöyledir: İstanbul 1952, İzmir 457, Tekirdağ 166, Mersin 161, Adana 111. Sınıf öğretmeni olarak görev yapan ön lisans mezunu ücretli öğretmenlerin bazı illere göre dağılımı da şu şekildedir: Muş 120, Şanlıurfa’da 103, İstanbul 58, Batman 57. MUŞ’TA ÖN LİSANS MEZUNU SINIF ÖĞRETMENİ SAYISI, EĞİTİM FAKÜLTESİ MEZUNLARINI GEÇTİ Muş’ta sınıf öğretmeni olarak görev yapan ön lisans mezunu öğretmenlerin sayısı eğitim fakültesi mezunlarından fazladır. Muş’ta sınıf öğretmeni olarak görev yapan ücretli öğretmenlerin 99’u eğitim fakültesi iken, 120’si ön lisans mezunudur. ÜCRETLİ ÖĞRETMEN ALIMI NORM KADRO İHTİYACINI KARŞILAMIYOR Bu kadar ücretli öğretmen alımı varken, yine de ücretli öğretmen sayısı norm kadro ihtiyacının altında kalmaktadır. Şöyle ki; Gaziantep’te norm kadro ihtiyacı 3 bin 640 iken, ücretli öğretmen sayısı 2 bin 123’tür. İstanbul’da norm kadro ihtiyacı 29 bin 584 iken, ücretli öğretmen sayısı 21.821’dir. Hatay’da norm kadro ihtiyacı 2 bin 824 iken, ücretli öğretmen sayısı 1.658’dir. Kahramanmaraş’ta norm kadro ihtiyacı 3 bin 583 iken, ücretli öğretmen sayısı 2 bin 125’tir. İzmir’de norm kadro ihtiyacı 3 bin 146 iken, ücretli öğretmen sayısı 2 bin 334’tür. Erzurum’da norm kadro ihtiyacı 1.061 iken, ücretli öğretmen sayısı 1.030’dur. Muğla’da norm kadro ihtiyacı 1.183 iken, ücretli öğretmen sayısı 623’tür. Konya’da norm kadro ihtiyacı 2 bin 175 iken, ücretli öğretmen sayısı 2 bin 53’tür. Manisa’da norm kadro ihtiyacı 2 bin 77 iken, ücretli öğretmen sayısı 1.193’tür. Bursa’da norm kadro ihtiyacı 4 bin 722 iken, ücretli öğretmen sayısı 3 bin 659’dur. Balıkesir’de norm kadro ihtiyacı 1.459 iken, ücretli öğretmen sayısı 582’dir. Afyonkarahisar’da norm kadro ihtiyacı 1.658 iken, ücretli öğretmen sayısı 998’dir. Yani ülkemizde kadrolu öğretmen ihtiyacı kadar öğretmen ataması yapılmamakla birlikte; problemli bir yöntem de olsa görevlendirilen ücretli öğretmenlerle de öğretmen ihtiyacı karşılanamamaktadır. Öte yandan okullarda kadrolu branş öğretmenlerinin, branşları dışında ek ders karşılığı derslere girdiği de bu araştırmada ortaya çıkmaktadır. Araştırma ile ilgili bir açıklama yapan Türk Eğitim-Sen Genel Başkanı Talip Geylanşunları kaydetti: “Ücretli öğretmenlik bilindiği gibi girdiği ders başına ücret alan, hiçbir özlük hakka sahip olmayan, insanların güvencesiz çalıştırıldığı bir görevlendirme şeklidir. Türk Eğitim-Sen öteden beri bu tür istihdam yöntemleri ile mücadele etmiş, okullarda sadece kadrolu öğretmenlerin bulunması gerektiğini savunmuştur. Ücretli, sözleşmeli gibi istihdam yöntemleri hem verimi, başarıyı düşürmekte, hem de öğretmenleri köleleştirmenin adı olmaktadır. Hele hele ücretli öğretmenlik uygulaması tam bir faciadır. Hükümetin yeterli sayıda öğretmen ataması yapmadığı için ucuza ücretli öğretmen çalıştırılması, bunu adeta eğitim politikası olarak uygulaması Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne yakışmamaktadır. Eğitimde tasarrufa gidilemeyeceğini her fırsatta söylüyoruz. Devleti yönetenlere sesleniyoruz: Eğitime yapılan yatırım geleceğe yapılan yatırımdır. Araştırmamızdan da görüleceği üzere 76 bin 605 ücretli öğretmen çalıştırılmasına rağmen hala 55 il itibariyle 101 bin 339 öğretmen açığı vardır. Dolayısıyla MEB’in ilk yapması gereken öncelikle ücretli öğretmen sayısı kadar kadrolu atama yapmak, ücretli öğretmenliği tamamen kaldırmak, daha sonra da 100 binin üzerindeki öğretmen açığını gidermek için çalışma yapmaktır. Sınıf öğretmenliği, branş dersleri hatta özel uzmanlık gerektiren zihinsel görme-işitme engelliler sınıf öğretmeni olarak Türkiye genelinde tam 9 bin 653 kişinin pedagojik formasyonu olmadan, iki yıllık meslek yüksek okulu mezunu olmasına rağmen ücretli öğretmen olarak derslere girmesi sağlanıyorsa, vay ülkemizin haline! MEB’in ivedilikle ücretli öğretmenliği kaldırması, tüm öğretmenlerin sadece KPSS puan üstünlüğüne göre kadrolu olarak atamasının yapması gerekmektedir. Rekabet, kalite, başarı hedefliyorsak, öğrencilerimizin ücretli öğretmenlik denilen ucube görevlendirme şekline mahkûm etmeyelim.