OKULLAR YIL BOYU AÇIK OLMALI Kaç çeşit lise olmalı, geçişler nasıl yapılmalı? Milli Eğitim Bakanı Prof. Dr. Ziya Selçuk’a göre eğitimde 3 temel sorun var. Bunlar: Felsefe eksikliği, bütüncül bir bakış eksikliği ile sürdürülebilir olmayan politika uygulamaları. Selçuk, tüm bu sorunların da 6 yılda çözülebileceğini söylüyor. Liselerin de Bilim ve Anadolu liseleri olmak üzere 2 tür olması gerektiğini, okulların da yıl boyu açık olacağı bir takvime geçilmesinin gerekliliğini de dile getiriyor. BAKAN SELÇUK'UN RAPORU: KAÇ ÇEŞİT LİSE OLMALI, GEÇİŞLER NASIL YAPILMALI? Tüm bunları ise hem kurucuları arasında yer aldığı hem de direktörlüğünü yaptığı TED’in düşünce kuruluşu TEDMEM’in hazırladığı Ulusal Eğitim Programı’nda (ULP) dile getiriyor. Bu program aralarında benim de olduğum eğitim gazetecilerinin bulunduğu toplantıda açıklanmıştı. TED Genel Başkanı Selçuk Pehlivanoğlu ile birlikte o dönemde TEDMEM Direktörü olan Bakan Ziya Selçuk bu programda eğitimde bir yol haritası hazırladıklarını ve 6 yıl içinde de tüm sorunların çözülebileceğini dile getirdi. 2015-2022 yılları arasında yapılması gerekenleri içeren programda bakın neler var. OKULLAR YIL BOYU AÇIK OLMALI Okulların takvimi “tarım toplumuna göre düzenlenmiş” ama bilgi toplumuna geçilen dönemde bu yetersiz. Okullar yıl boyu açık olmalı. Her eğitim bölgesi için ayrı bir takvim oluşturulmalı. En fazla 10 haftalık eğitim süresinden sonra 2 ya da 3 haftalık bir tatil olmak üzere 40 haftalık bir eğitim öğretim faaliyeti olmalı. Ancak ülke genelinde Ağustos ayının son iki haftası ve Eylül ayının ilk haftası ortak tatil olmalı. Yıl boyu açık eğitim sistemi sayesinde öğrencilerin uzun tatillerde öğrendiklerini unutması da azaltılacak. HER ÖĞRENCİ PARMAK İZİ KADAR FARKLIDIR Her öğrenci parmak izi kadar farklı olduğundan, her bir öğrenciye verilecek destek ve öğrencilerin öğrenim yaşamları boyunca izleyecekleri yollar da farklılaşmalı. Öğrenciler, ilgi, yetenek ve başarıları doğrultusunda eğitim almalı. Kitleselleştirilmiş eğitimden bireyselleştirilmiş eğitime geçilmeli. EĞİTİM KADEMELERİ NASIL OLMALI? Zorunlu eğitim süresi 13 yıl olmalı. Bu süre 1 yıl okul öncesi, 5 yıl ilkokul, 1 yıl ortaokula bağlı İngilizce hazırlık, 3 yıl ortaokul ve 3+1 yıl lise olmalı. HER ÖĞRENCİ 4 YIL LİSE EĞİTİMİ ALMAMALI Her öğrencinin bireysel ilerlemesi, akademik gelişimi ve kariyer planlaması birbirinden farklı olduğundan her öğrenci 4 yıllık lise eğitimi almak zorunda değil. Yükseköğretime devam etmeyi düşünmeyen öğrenciler ile 4 yıllık lisans programına devam etmeyi düşünmeyen öğrenciler daha kısa süre içerisinde lise eğitimlerini tamamlayabilmeli. LİSEDE KİM 4 YIL OKUMALI? Anadolu Liselerinde okumakta olan ve 4 yıllık lisans programlarına devam edecek öğrenciler için eğitim süresi 4 yıldır. Yükseköğretime devam etmeyi düşünmeyen öğrenciler ile 4 yıllık lisans programı devam etmeyecek Anadolu Liselerindeki öğrenciler için lise 3 yıldır ve zorunludur. Bilim Liselerinde, eğitim süresi 4 yıldır. İMAM HATİPLER ORTAOKUL İÇİNDE PROGRAM Okul öncesi, ilkokul ve ortaokulda tüm öğrencilerin büyük ölçüde ortak bilgi ve becerilere ulaşması hedeflendiğinden Türkiye çapında ortak bir müfredat uygulanacak. İlkokul ve ortaokul kademesi içinde imam-hatipler ortaokul içinde bir program olarak mevcudiyetini korumakta. LİSE GEÇİŞ MODELİ NASIL OLMALI Mevcut sistemde kademeler arası geçiş sürecindeki en büyük problemlerden biri çoktan seçmeli soruların odakta olduğu sınav sistemi. UEP kapsamında ortaokuldan liseye geçiş sürecinde çağ nüfusunun yaklaşık yüzde 94’ü merkezi sınava girmeksizin lise kademesine geçiş yapabilmektedir. İKİ TÜR LİSE OLMALI: ANADOLU VE BİLİM LİSELERİ İki tür lise olmalı: Anadolu Liseleri ve Bilim Liseleri. Sınava girecek yüzde 6’lık kesim ise ileri düzeyde eğitim veren Bilim Liselerine geçiş yapmak isteyen öğrencilerdir. Bu sistemde tek merkezi sınava bağlı bir yapı yerine çoklu değerlendirme esas alındığından, sınava bağlılık azaltılmıştır. BİLİM LİSELERİNE KİMLER GİREBİLİR? Sınırlı sayıda kurulacak olan Bilim Liseleri, üstün yetenekli ve üstün başarılı öğrencilere ileri düzey bir eğitim verecek. Bilimsel değerlendirmeler doğrultusunda seçilmiş üstün yetenekli ve üstün başarılı öğrencilere hitap eden bu liseler, akademik anlamda daha zengin kazanımlara ve becerilere sahip öğrencilerin potansiyelini ortaya çıkarmak ve geliştirmek amacıyla oluşturulacak. Bu lise türünde, üst düzey ders gruplarından oluşan öğretim alanları bulunmaktadır. Bilim Liseleri 4 yıllık öğrenim süresine sahiptir ve bu liselerden mezun olan öğrenciler Bilim Lisesi Diploması almaktadır. ANADOLU LİSELERİNDE İKİ TÜR DİPLOMA OLACAK Öğrenciler yükseköğretime devam etme tercihlerine göre Anadolu liselerinden 3 veya 4 yılda mezun olabilmektedir. 4 yıllık üniversite programına devam etmek isteyen öğrenciler dört yıllık lise eğitimini tamamlayarak 12. sınıfın sonunda İleri Lise Diploması almaya hak kazanırlar. Diğer öğrenciler ise, üç yıllık lise eğitimini tamamlayarak 11. sınıfın sonunda Standart Diploma almaya hak kazanırlar. Standart Lise Diploması alıp mezun olan öğrenciler, ileriki dönemlerde dört yıllık lisans programlarına devam etmek isterlerse, açık öğretime kaydolarak, eksik kredilerini tamamlayabilmekte ve İleri Lise Diploması alabilmektedir. ÖĞRENCİ 4 YILLIK LİSE EĞİTİMİ İÇİN ZORLANMAMALI Her öğrencinin akademik gelişimi, eğitim ve kariyerine ilişkin ilerleme planı birbirinden farklıdır. Yükseköğretime ve/ya dört yıllık lisans programına devam etmek istemeyen öğrencileri, dört yıllık liseye mecburi istikamet olarak yöneltmek akılcı değildir. Kısa yoldan mesleki eğitime veya hayata yönelmek isteyenler için, üç yıllık liselerin bulunması işlevsel olacak; kaynak israfı önlenerek, mevcut öğretimin kalitesi de artırılabilecektir. ANADOLU LİSELERİNE NASIL GİRİLECEK? Bu liselere öğrenci alımı, adrese dayalı olarak, EEBD planlamasına göre yapılmaktadır. Her EEBD lise kademesi için hem bölgenin eğitim taleplerini hem de sektörel ihtiyaçlarını karşılamak üzere belirli öğretim alanlarına ağırlık veren liselere sahiptir. Ortaokullardan mezun olan öğrencilerin yerleşecekleri liseler, net bir şekilde EEBD’ler tarafından belirlenir; yerleştirmeler de EEBD tarafından yapılır. BİLİM LİSELERİNE NASIL GİRİLECEK Bu liseler, sistemde yüzde 2’lik dilimde yer alan üstün yetenekli ve üstün başarılı öğrencilere yönelik olarak yapılandırılmıştır. Bilim Liselerine geçişte, içerisinde merkezi sınavın da bulunduğu çoklu değerlendirme mekanizması kurulmuştur. Çoklu değerlendirme ölçütlerinde öğrencinin yılda iki kez yapılacak, güçlük derecesi yüksek, açık uçlu sorulardan oluşacak Bilim Lisesi Giriş Sınavından aldığı puana ek olarak, Ortaokul Ağırlıklı Yılsonu Not Ortalaması, belirlenecek olan ölçütler dahilinde Dijital Öğrenci Portfolyo Puanı ve Ortaokul Öğretmen Birikimli Kararı Puanı yer almaktadır. ÖĞRENCİNİN MİZACINA GÖRE EĞİTİM VERİLMELİ Bu arada Selçuk, Mizaç Temelli Eğitim ve Rehberlik Yaklaşımı’nı benimseyen bir eğitimci. Aynı başlığı taşıyan kitap da yazan Selçuk, Dokuz Tip Mizaç Modeli Derneği Başkanlığını da yaptı. 9 farklı tip mizaç olduğunu kabul eden söz konusu sistemin ilk aşamasında, öğrencilerin hangi tarz mizaca sahip oldukları belirleniyor. Ardından öğrencilerin “mizaç yapılarına” uygun olarak, hangi öğrenciye nasıl bir eğitim verileceği, nasıl davranılacağı belirleniyor. Prof. Dr. Ziya Selçuk da her insanın parmak izi gibi farklı mizaca sahip olduğunu belirterek, bunun eğitim sisteminde neden önemli olduğunu şöyle anlatıyor: “İnsanın mayası doğuştandır ve hayat boyu bizimledir. Sabit eksenimiz mizacımız, değişken eksenimiz ise kişiliktir. Her birey biriciktir. Aynı mizaç türüne sahip olan bireyler dahi sosyo ekonomik geçmişlerine göre farklılık gösterir. Her birey, tıpkı bir parmak izi gibi kendine has mizaçlara sahiptir. Her öğrenciyi ayrı ayrı ele alarak yol haritasını çizer. Eğitimin kişiye özelleştirilmesi için bir tedbir alır. MESLEKİ EĞİLİMLERİNİ DE ANLARSINIZ Öğrencinizin mizaç tipini bildiğinizde sahip olduğu olumlu potansiyel özelliklerini bilebilir, bu özellikleri sergileyebilmesi için uygun bir ortam hazırlayabilir ve onu destekleyebilirsiniz. Ya da mizaç tipinde bulunan olumsuzluğa açık riskli özelliklerle ilgili önleyici çalışmalar yapabilir ve öğrencilerin bu özellikleri aşırı bir şekilde sergilemesinin önüne önemli oranda geçebilirsiniz. Çocuğun mizacını bilmek; onun davranışlarının altında yatan gerçeği, kullandığı savunma mekanizmalarını, yaşamdaki temel amacını, motivasyon kaynaklarını, algısal önceliklerini ve hatta mesleki eğilimlerini anlamaya yardımcı olur. 9 TİP MİZAÇ NEDİR? Selçuk, 9 tip mizacı şöyle sıralıyor: Kusursuzluğu Arayan Duyguları Hissetmeyi Arayan Hayran Olunacak Kendilik İmajı Arayan Duyguların Anlamını Arayan Bilginin Anlamına Ulaşmayı Arayan Entellektüel Dinginlik Arayan Keşfetmenin Hazzını Arayan Mutlak Güç Arayan Duyumsal-Hareketsel Konfor Arayan 10-07-2018 pervinkaplan.com