Aylıksız izindeki Devlet memurlarının özel sektörde veya serbest olarak çalıştıkları hallere de rastlanabilmekle birlikte, aylıksız izin halinin Devlet memuriyetiyle ilişik kesilme hallerinden farklı olmasından dolayı, aylıksız izinde çalışma konusunda farklı değerlendirmeler yapılabilmektedir.
Aylıksız izinli memurun memuriyete dönüş hakkı
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, azami sürelerini de belirtilmek üzere bazı hallerde memurlara aylıksız izin verileceğini düzenlemiştir.
Belli bir mazeretten dolayı aylıksız izin verilen memur bu mazeret ortadan kalktığında, diğer hallerde ise mazeret izni bitiminde süresi içinde görevine döner. Bu şekilde görevine dönmeyen memur hakkında memuriyetten çekilmiş sayılma hükmü işletilir
Ayrıca, aylıksız izinli memur, aylıksız izin süresi bitmeden veya aylıksız izne sebep mazereti ortadan kalkmadan da iznini keserek görevine dönebilir.
Aylıksız izin sürelerinden bazıları memuriyette değerlendirilebiliyor
Aylıksız izin sonrası görevine başlayan memurların kullanmış oldukları aylıksız izin sürelerinin bazıları memuriyetlerinde değerlendiriliyor.
Mevcut yasal düzenlemelere göre, askerlik hizmeti nedeniyle kullanılan aylıksız izin süreleri; kendisi veya eşi doğum yaptığı için kullanılan aylıksız izin süreleri; eşinin yer değiştirme suretiyle atanmasından dolayı kullanılan aylıksız izin süreleri; yabancı devletlerin resmî kurumlarında ya da uluslararası kuruluşlarda görevlendirilme nedeniyle kullanılan aylıksız izin süreleri; yasal düzenlemeler kapsamında başka kurumlarda sözleşmeli olarak görevlendirilme dolayısıyla kullanılan aylıksız izin süreleri memuriyette değerlendiriliyor.
Aylıksız izin kullanmakta olan memurun hukuki statüsü
Aylıksız izinli memurun kadrosunun korunuyor olması, izin bitiminde veya iznini keserek görevine dönmesinin mümkün olması, aylıksız izin sürelerinden bazılarının memuriyet hizmetinden sayılabilmesi gibi hususlardan da anlaşılacağı üzere, aylıksız izin kullanan memurun Devlet memuriyetiyle ilişkisi kesilmemekte, adeta memuriyeti aylıksız izin süresince askıya alınmış olmaktadır.
Diğer izin haklarını kullanan (yılık izin, mazeret izni, hastalık izni, refakat izni, sağlık izni, yarım zamanlı izin) memurların izin süresince memuriyetle olan bağları nasıl ki devam ediyorsa, memura tanınan izin haklarından birisi olan aylıksız izin kullanılan sürelerde de memuriyetle bağ devam etmektedir. Aradaki en belirgin fark ise, diğer izinler kullanılırken memura aylık ödenirken, aylıksız izinde olanlara aylık ödenmemesidir. Öte yandan, yasal izinlerini kullanan memurların Devlet memuriyetiyle ilişikleri kesilmediğinden, memuriyete ilişkin yükümlülükleri ise devam etmektedir.
Memurun özel sektörde veya serbest olarak çalışması
657 sayılı Kanunu, memuriyet sıfatlarının devamı süresince memurların ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunmalarını yasaklamıştır.
Buna göre, memurlar Türk Ticaret Kanununa göre (tacir) veya (esnaf) sayılmalarını gerektirecek herhangi bir faaliyette bulunmazlar; ticaret ve sanayi müesseselerinde görev almalar; ticari mümessil veya ticari vekil olamazlar; kollektif şirket ortağı olmazlar; komandit şirketin komandite ortağı olamazlar; adi şirket ortağı olamazlar; mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamazlar; gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir işyerinde veya vakıf üniversitelerinde çalışamazlar.
Aylıksız izindeki memurun özel sektörde veya serbest olarak çalışması
Aylıksız izinli olunan sürede memuriyetle olan bağ ve memuriyet yükümlülüğü devam ettiğinden, memurların görevde iken yapamayacakları ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerin, aylıksız izinli olunan dönemde de yapılamayacağını değerlendirmekteyiz.
Öte yandan, yasaklanmış olan ticaret veya diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunan Devlet memurları hakkında, 657 sayılı Kanunun 25/D maddesi kapsamında 'h) Ticaret yapmak veya Devlet memurlarına yasaklanan diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunmak' fiilini işledikleri gerekçesiyle Kademe İlerlemesinin Durdurulması cezası verilebilmektedir.
Aylıksız izinli iken ticaret yapan veya Devlet memurlarına yasaklanan diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunduktan sonra izin bitiminde görevine başlayan memur hakkında, aylıksız izinli iken işlediği fiilden dolayı disiplin hükümleri işletilebilecektir.
