Geçtiğimiz eğitim öğretim yılında SBS son kez uygulandı. Önümüzdeki eğitim öğretim yılından itibaren ortaokul öğrencileri yeni bir ölçme değerlendirme sistemi ile liselere yerleştirilecekler. Yeni sistem konusunda hala net bir formül ortaya konmuş değil. Yeni sınav sisteminin dersanelere yönelimi en aza indirmesi, okul derslerinin öğrenci seçmede daha etkili hale getirilmesi hedeflenmektedir. Bu iki hedefe ulaşmak için ortaya konulacak seçme kriterlerinin, ölçme değerlendirme bilimi diliyle ölçütlerin iyi belirlenmesi son derece önemlidir.
SBSnin yerini alacak yeni sisteme bir öneri olarak BTS (Başarı Takip Sistemi)ni sunuyoruz.
BTS ortaokul öğrencilerinin başarılarını sürekli takip etmeyi gerektiren, uygulanabilir, ekonomik, yeni sistemden beklentilere cevap verebilecek bir modeldir.
BTS 1. AŞAMA (Belirtke Tablosu Yöntemiyle Öğrenci Seçme)
Her dersin öğretmeni standart hale getirilmiş belirtke tablosunu puanlama yöntemiyle bakanlıkça kurulacak olan BTS sistemine işler. Belirtke tablosunda en yüksek puan öğretmenin dersine girdiği tüm öğrencilerin sayısına (N Sayısı) eşittir. Aynı puan birden fazla öğrenciye verilemez. Öğretmenlerin dersine girdiği öğrencilerin sayılarının farklılığından doğan N Sayısındaki eşitsizliği oranlama yöntemiyle gidererek Türkiyedeki her öğrencinin BTS 1. AŞAMA puanı elde edilmiş olur.
Bu aşama ile okul derslerine yönelim artacak, dersanelere yönelim azalacak, öğrenci seçmeye yönelik ilk verinin elde edilmesi sağlanmış olacaktır.
BTS 2. AŞAMA (Okulda Yapılan Sınavlarla Öğrenci Seçme)
Bu aşamada öğretmenlerin okullarda yaptıkları tüm yazılı ve sözlü sınavların toplamı dikkate alınır. Puanlama sistemi olarak 1. Aşamada olduğu gibi en yüksek puan öğretmenin dersine girdiği tüm öğrencilerin sayısına (N Sayısı) eşittir. Aynı puan bu aşamada da birden fazla öğrenciye verilemez. Yazılı sınavlardaki eşitlik sözlü sınavına verilecek puanlarla giderilecektir. Öğretmenlerin dersine girdiği öğrencilerin sayılarının farklılığından doğan N Sayısındaki eşitsizliği gidermeye yönelik düzenlenecek formülle Türkiyedeki her öğrencinin BTS 2. AŞAMA puanı elde edilmiş olur.
Yine bu aşama ile de okul derslerine yönelim artacak, dersanelere yönelim azalacak, öğrenci seçmeye yönelik ikinci verinin elde edilmesi sağlanmış olacaktır.
BTS 3. AŞAMA (Proje ve Yarışmalar Yoluyla Öğrenci Seçme)
Bu aşama ile il, ülke düzeyinde yapılan projelerde, yarışmalarda, sportif müsabakalarda başarı gösteren öğrencilerin BTS puanına belirli oranda puan yansıtılır.
BTS 4. AŞAMA (Yöneltme Yönergesi İle Öğrenci Seçme)
Yeni baştan düzenlenecek yöneltme yönergesi ile öğrencilerin derslerine giren öğretmenler kendi branşlarına uygun olarak öğrencilere lise türlerine göre puan verirler. Velilerin ve öğrencilerin de sadece 1 lise türü için not vermeleri sağlanır. Böylece velilerin ve öğrencilerin istedikleri okulu tercih etmeleri konusunda bir adım atmaları sağlanmış olur. Örneğin güzel sanatları tercih etmeyi düşünen veliler ve öğrenciler çizelgedeki güzel sanatlar lisesine not vereceklerdir.
BTS 5. AŞAMA (Bakanlıkça Yapılacak Sınavlarla Öğrenci Seçme)
Bu aşamada bakanlık tarafından gündeme getirilen yılda iki defa okullarda yapılacak sınavın merkezi olarak yapılması.
DEĞERLENDİRME
5 Aşamadan oluşan BTSnin her aşamasının sonuca katkısı yüzde olarak belirlenerek BTSP (başarı Takip Sistemi Puanı) elde edilir.
5. Aşamada yapılan değerlendirme sistemi hem bir ölçme aracı olarak ve hem de ilk dört aşamanın geçerliliği ve güvenilirliğini test etmek amacıyla kullanılabilir.
Buna göre ilk 4 aşamanın 5. Aşama ile uyumluluk göstermesi beklenir, farklılık için makul sınırlar getirilir. Sınırın dışında kalan bölümler ölçme hatası olarak kabul edilerek toplam puana yansıtılmaz.
BTSde puanlar lise türlerine göre analiz edilir. Her öğrencinin; Fen Lisesi puanı, Anadolu Lisesi puanı, Güzel Sanatlar Lisesi Puanı, Spor Lisesi puanı, İmam Hatip Lisesi Puanı, Sosyal Bilimler Lisesi puanı .vb. ayrı ayrı hesaplanır. Örnek olarak Güzel Sanatlar Lisesi puanı hesaplanırken bu lisenin puanına BTSnin her aşamasında müzik, resim, görsel sanatlar derslerindeki başarısı daha etki edici olacaktır. Öğrencinin Fen Lisesi puanı hesaplanırken fen bilgisi, matematik derslerindeki başarısı diğer derslere göre daha belirleyici olacaktır. Türkçe dersi her aşamada lise türlerinin ağırlıklı dersleriyle puan olarak aynı oranda etkili olmalıdır.
Bu sistemin en önemli özelliği değerlendirme sürecine bakanlık merkez teşkilatı, öğretmenler, öğrenciler ve velilerin etkin şekilde katılmalarıdır. Böylece herkesin sonuca katkı sunduğu bu seçme sisteminde herkesin bir sorumluluk payı olacaktır.
Bu sistemin bir diğer önemli özelliği ise çok yönlü bir değerlendirme sürecini kapsaması, sürecin her basamağının birbirini kontrol edebilir olmasıdır.
Bu sistem okul derslerine verilen önemi artıracak, dersanelere yönelimi nisbeten azaltacaktır. Şunu kabul etmeliyiz ki seçme sisteminin uygulandığı her durumda özel ders almanın önüne geçemezsiniz. Sadece azaltabilirsiniz.
Bu sistemi bir öneri olarak sunduk. Mutlaka eksik aksayan yönleri olacaktır. Bu kadar geniş kitlenin başarısının ölçülmesinde adaletin tam olarak sağlanması imkansız. Önerdiğimiz bu sistem; Program geliştirme uzmanı, yönetim bilimi uzmanı, ölçme değerlendirme uzmanı, rehberlik uzmanı, her alandan katılacak uzmanlar tarafından oluşturulacak bir komisyon tarafından daha da geliştirilebilir.
Ergül SIRKINTI
EKSEN EĞİTİM-SEN
Eğitimci Kamu Çalışanları Sendikası
Kayseri İl Temsilcisi
