Ödev Nedir, Öğrenciye Ödev Verilmeli mi?

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) okullara gönderdiği 18 Ocak tarihli resmi yazıyla yarıyıl tatilinde öğrencilere ödev verilmemesini belirtti. Milli Eğitim Bakanı Nabi Avcı imzasıyla gönderilen bu yazıda, “Öğrencilerimizin başlayacak olan yarıyıl tatillerini verimli bir şekilde geçirmelerini, dinlenmiş bir şekilde yeni döneme sağlıklı bir başlangıç yapabilmelerini ve ilgi alanlarına da zaman ayırabilmelerini sağlamak için öğrencilerimize yarıyıl tatilinde ödev verilmemesi konusunda gereğini rica ederim.” ifadelerine yer verildi.[i]

Öğrenme, kısa sürede oluşan bir etkinlik değildir. Bilişsel öğrenme modeline göre öğrenmede bellekler önemli bir yer tutmaktadır. Öğretmen tarafından sunulan bilgi kategorileri, önce öğrencinin kısa süreli belleğinde depolanır. Ancak kısa süreli bellek, sınırlı bir bilgi için geçici bir depodur. Buraya gelen bilgi tekrarlanmaz ve kullanılmazsa unutulur. Sunulan bu bilgilerin kısa süreli bellekten uzun süreli belleğe geçerek kalıcı ve işlevsel olması gerekmektedir. Bunu sağlamanın en iyi yollarından biri de ev ödevleridir (Gedik ve diğerleri, 2011).

Öğretimin sınıf dışına taşan etkinliklerinden biri olan ev ödevleri, belli bir konu ve ünite ile ilgili olarak öğrencilerden yapmaları istenen zihinsel ve bedensel çalışmalar; öğrencilerin bilgi ve olgunluk seviyelerini meydana çıkarmak bakımından önemli bir kontrol aracı ayrıca çağdaş öğrenme ve öğretme teorilerine göre de öğrencinin  aktif bir rol üstlenmesini sağlayan öğrenme etkinliklerinden biridir (Gedik ve diğerleri, 2011).

Ödevler konusunda kamuoyunda tartışılan şekli ile MEB’in ödeve yaklaşımı arasında belirgin farklar olduğunu ifade etmeliyiz. Örneğin, kamuoyunda ödev denilince akla, her gün derslerin pekiştirilmesi amacıyla verilen ev ödevleri gelirken; MEB Talim Terbiye Kurulu; “Ödevlerin Nasıl Verileceğine ve Nasıl Değerlendirileceğine İlişkin Bilgileri” içeren genelgesinde ödevi; Ders dışı eğitim ve öğretim faaliyetleri içinde sayar. Bu genelgeye göre ödevin amacı şöyle sıralanabilir;[ii]

a) Ödevi özenle yapma ve zamanında teslim etme alışkanlığı kazandırmak.

b) Plan yapma bilgi ve becerisi geliştirmek.

c) Gerekli bilgi, araç gereç veya malzemeyi toplayabilmek ve bunları amacına uygun olarak kullanabilmek.

d) Ödevin, çeşitli kişi ve eserlerden faydalanmakla birlikte öğrencinin kendisini geliştirmek maksadı ile bizzat yapması gereken bir görev olduğu şuurunu kazandırmak.

e) Ödev yapılırken yararlanılan kaynakları, kendisinden bilgi alınan kişileri belirleme alışkanlığı kazandırmak.

f) İletişim kurabilme, kaynaklardan faydalanabilme, alet yapabilme ve kullanabilme alanlarındaki yeteneği geliştirme.

g) Ödevde varılan sonuçların, kullanılan kaynak ve yöntemlere bağlı olduğunu farkettirmek

h) Konulara değişik açılardan bakabilme, danışabilme, tartışabilme ve soru sorabilme davranışları kazandırmak.

i) Birlikte çalışma davranışı kazandırmak.

j) Düşünme gücünü geliştirme.

k) Bilmediğini araştırıp bulmaktan ve öğrenmekten zevk almayı sağlamak.

l) Gözlem, deney ve yeni buluşlara yönelik çalışmalar yapmaktan zevk almayı sağlamak.

m) Başarmanın hazzını tatma duygusunu kazandırmak.

Yapılan birçok araştırma ev ödevinin öğrenci başarısını ve motivasyonunu arttırıp arttırmadığı konusunda değişik sonuçlar ortaya çıkarmıştır. Bu durum da öğrencinin mizacından kaynaklanan farklılıklarla ilgilidir. Çok basitçe ifade etmek gerekirse her çocuğun mizacının farklı olmasının yanında ödevle ilişkisi de farklıdır. Dokuz tip mizaç açısından bakıldığında öğrenciler tiplerine göre; kendini göstermek için, görev olarak algıladığı için, performans kaygısından dolayı, sevgi nesnesi olarak kabul ettiği için, başkalarına tahakküm için, eğlence için, sırf bilme arzusu için ödev yapabilir. Bu bağlamda tüm çocukları tek tip olarak kabullenip, “çocukların ödev yapması için yedi öneri” gibi genellemelerin yararı olmadığı açık. Söz konusu bireyselleştirmeyi sağlayabilecek model, yöntem ve teknolojilere ihtiyaç bulunuyor. Dokuz tip mizaç modeli bu anlamda yeni bir ufuk açabilir (Selçuk, 2016).

Bu anlamda MEB’in, ödevlere yaklaşım konusundaki öğrenci mizaç farklılıklarını ve ödevin etkililiği konusundaki farklı araştırma sonuçlarını dikkate almadan aldığı ödev verilmemesi kararını doğru bulmuyoruz.

Kaynaklar

Gedik, Neslihan. Altıntaş, Ebru. Kaya, Hasan. (2011). Fen ve Teknoloji Dersinde Verilen Ev Ödevleri hakkındaki Öğrenci Görüşleri. Journal of European Education Volume 1 Issue 1

Selçuk, Ziya 2016. Ev Ödevi ve Mizaç. http://www.tedmem.org/vurus/ev-odevi-ve-mizac Erişim Tarihi: 23.01.2016