4+4+4 Eğitim Yasasının yürürlüğe girmesiyle ilkokula başlama yaşının 60-66 aya çekilmesi nedeniyle ilköğretim kurumları (ilkokul-ortaokul) ders çizelgesi değiştirilmiş; bu yaş grubunun okula uyum sağlaması amacıyla da haftalık ders çizelgesinde bulunan bütün dersleri kapsayan Uyum ve Hazırlık Çalışmaları adı altında bir dizi etkinlik uygulanmaya başlanmıştır.
MEBin hazırladığı Uyum ve Hazırlık Çalışmaları Öğretmen Kılavuz Kitabında, uyum ve hazırlık çalışmalarının amacı şu şekilde belirlenmiştir;
Uyum ve hazırlık çalışmaları on iki haftalık bir süre için düzenlenen etkinlikleri içermektedir. Hazırlanan etkinliklerin üç temel amacı bulunmaktadır:
Birincisi ilkokula yeni başlayan öğrencilerin okula, arkadaşlarına, öğretmenine, öğretim faaliyetlerine uyumunu kolaylaştırmak,
İkincisi ise birinci sınıf derslerine hazırlık çalışmaları yaparak okuma yazma çalışmalarına temel oluşturmak,
Hayat Bilgisi, Matematik, Görsel Sanatlar, Müzik, Oyun ve Fiziki Etkinlikler derslerindeki kazanımları belli oranlarda ele almaktır.
Söz konusu derslerin uyum ve hazırlık çalışmaları süresince hangi içerikle ele alınacağı da şöyle açıklanmaktır;
Türkçe dersinde;
İlkokul birinci sınıfın en temel amaçlarından biri okuma ve yazma becerilerini kazandırmaktır. Bu becerilerin etkili bir şekilde kazanılmasında temel oluşturan görsel okuma, dinleme, sesleri tanıma, ses benzerliği, iletişim kurma, görsel algının geliştirilmesi, dikkat becerilerinin geliştirilmesi, ses farkındalığı ve yazı bilincinin oluşturulması, çizgi çalışmaları gibi becerilerin yapılandırılması oldukça önemlidir.
Hayat Bilgisi dersinde;
Bu ders kapsamında genel olarak sınıfına ve okuluna uyum; kendini, arkadaşlarını ve okulunu tanıma, sınıf ve okul kurallarını öğrenme, öz bakım becerilerini edinme, değerlerimizi tanıma, günlük yaşam becerilerinin yanı sıra, araştırma ve yeni şeyler öğrenme isteğinin kazandırılması gibi becerilerin edinimi hedeflenmiştir.
Matematik dersinde;
Matematik dersi kapsamında öğrencilerin muhakeme yapma ve problem çözme becerilerini geliştirmek amacıyla sıraya koyma, kıyaslama, hatırlama, eşleştirme, günlük hayatta sayıları kullanma, basit ölçme çalışmaları yapma, nesneleri gruplama, örüntü tamamlama, görsel algıyı destekleme gibi çalışmalar etkinliklerin genel içeriğini oluşturmaktadır.
Oyun ve Fiziki Etkinlikler, Müzik ve Görsel Sanatlar derslerinde;
Bu materyal bir uyum ve hazırlık sürecini kapsadığından ders saatlerini bire bir doldurmak yerine öğrencilerin oynayarak, ritim tutarak, çizgi çalışmaları ve boyama yaparak kısacası eğlenerek öğrenmelerini sağlayacak etkinlikler bütünü şeklinde tasarlanmıştır. Oyun ve Fiziki Etkinlikler, Müzik ve Görsel Sanatlar derslerine yönelik etkinler olduğu gibi bu derslerin içerikleri şeklinde planlanmamış kimi zaman Türkçe ders saatlerinde kimi zaman ise Matematik dersinde alınmıştı. Bu dersler kapsamında tasarlanan etkinliklerle küçük ve büyük kasların geliştirilmesi, eğlenme, olumlu iletişim becerilerinin geliştirilmesi, el göz koordinasyonu, dikkat becerilerinin geliştirilmesi, renklerin uyumu ve yaratıcılık, sesleri tanıma, ritmi tanıma ve ritim tutma gibi becerilerin tümünün oyun, fiziksel ve zihinsel etkinliklerle geliştirilmesi hedeflenmiştir.
Hazırlanış amacı, çeşitli derslerin işlenişi sırasında uygulanması ve işlenişiyle ilgili ders materyallerinin bilimsel olarak hazırlanmış olması esprisiyle, uyum ve hazırlık çalışmaları okula yeni başlayan öğrenciler için vazgeçilmez uygulamalardan biri olarak yerini almıştır. Ancak ilkokula başlama yaşının 60-66 ay olarak belirlendiği koşullarda, bu yaş grubunun ihtiyaçlarına göre belirlenen uyum ve hazırlık çalışmalarının, ilkokula başlama yaşının 66-71 aya yükseltilmesiyle, bu yaş grubu çocuklara içerik açısından 12 haftadan daha kısa sürede uygulanabileceği söylenebilir.
Kaldı ki, geçen öğretim yılında uyum ve hazırlık çalışmaları uygulamasının ilk olması, ders materyallerinin kimi illere ilk dönem sonuna doğru ulaşması ve öğretmen alışkanlıkları nedeniyle bu çalışmalar istenilen düzeyde hayata geçirilememiştir.
İlkokula başlama yaşının 66-71 aya çekilmesi çok yerinde bir değişiklik olmuştur fakat bu yapılırken, 60-66 aylık çocuklara göre hazırlanan uyum ve hazırlık çalışmalarının içeriğinin aynen korunarak, sadece uygulama süresinin esnekleştirilmesi, okul öncesi eğitimi oranının yüksek olduğu illerimizde ve okullarımızda bu sürenin eskiden olduğu gibi 3 haftaya düşürülmesi, bu oranın düşük olduğu illerimizde ise okuldaki fiili duruma göre belirlenmesi gerekmektedir.
Öğrencilerin okuldan bıkmalarına, okuma-yazma çalışmalarına hazır olarak gelmiş öğrencilerin derslerde tekrar çalışmaları yaparak sıkılmalarına neden olmamak için uyum ve hazırlık çalışmalarının uygulanma süresinin bir an önce en az 3 hafta olmak üzere yeniden belirlenmesi ve bu konuda fiili duruma göre karar verilmesi için il milli eğitim müdürlüklerine veya okul müdürlüklerine yetki verilmesi gerekir.
MEBin, yoğun iş temposu nedeniyle bu konuyu gözden kaçırdığı kanaatindeyiz. Henüz zaman geçmemiştir ve bu durumu düzeltmek çok zor olmasa gerektir.
