Okuldaki en önemli grup dinamiklerinden biri olan zümre toplantıları, aynı şubeleri okutan öğretmenlerin belirli dönemlerde bir araya gelerek, yıl boyunca ortaklaşa yürütecekleri çalışmalara ilişkin kararların alınması ve eğitim öğretim etkinliklerinin planlanması amacıyla yapılan toplantılardır.[i]
Zümre Öğretmenler Kurulu, Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinin 35.maddesinde düzenlenmiştir.[ii]
Eğitim ve öğretimde öğretmenler arasında bilgi ve deneyim paylaşımının yapıldığı ve çeşitli öğretim faaliyetlerinin tartışıldığı zümre öğretmenler kurulu; okul öncesi eğitim kurumlarında okul öncesi eğitimi öğretmenlerinden, ilkokullarda aynı sınıfı okutan sınıf öğretmenleri ve varsa alan öğretmenlerinden, ortaokul ve imam-hatip ortaokullarında ise aynı alanın öğretmenlerinden oluşur.
Zümre öğretmenler kurulu, öğretmenler kurulunda yapılacak çalışma planına uygun olarak eğitim ve öğretim yılı başında, ortasında, sonunda ve ihtiyaç duyuldukça toplanır. Toplantılar, zümre öğretmenleri arasından seçimle belirlenen öğretmenin başkanlığında yapılır. Zümre öğretmenler kurulunda; öğretim programı, ders planlarının düzenlenmesi, öğretim yöntem ve teknikleri, ölçme değerlendirme araçları, öğrenci başarı düzeyi, okulun fiziki mekânlarının ve ders araç gereçlerinin kullanımı gibi hususlar görüşülerek okulun çevre imkânları analiz edilir ve iş birliği oluşturulur.
Zümre öğretmenler kurulu çalışmalarıyla ilgili yapılan araştırmalarda, bu kurula ilişkin olumlu değerlendirmeler yapılmış ve önemli sonuçlar ortaya çıkmıştır. Bu araştırmalara göre;
-Öğretmenlerin zümre öğretmenler kurulu kararları ve çalışmalarının etkililik düzeyine ilişkin genellikle olumlu görüş bildirmişlerdir.
-Bu sonuca göre, araştırmaya katılan öğretmenler, zümre çalışmalarının ‚ genellikle ekip ruhuyla gerçekleştirildiğini belirtmektedirler.
-Öğretmenler, zümre öğretmenlerin çalışmalarında yalnız bırakıldığını, takım olma bilincinin yerleşmesinde okul yöneticisinin etkili olamadığını göstermektedir.
-Öğretmenlere göre, zümre öğretmenlerin çalışmalarında bireyselliğin ön plana çıkmasında en önemli etkenlerden biri, bireysel teşvik ve ödüllendirmelerin yapılmasıdır.
-Şekerci ve Alpay (2009) tarafından yapılan araştırmada, öğretmen algılarına göre, ilköğretim okulu yöneticilerinin yönetim becerileri ile grup etkililiği arasında anlamlı bir ilişki vardır. Yiğit, Saka ve Akdeniz (1998)’e göre, eğitim öğretim hizmetlerinin etkililiği üzerine yapılan birçok araştırmada, öğretmenlerin okullardaki eğitim-öğretim uygulamalarının öğrencilerin akademik başarılarını arttırmayı hedeflediğini düşündükleri ve bu doğrultuda yapılacak etkinliklerin, öğretmenlerin öncelikli hedefleri arasında yer aldığı ortaya çıkmaktadır.[iii]
-Kadın öğretmenlerin, işbirliğine dayalı çalışmalarda erkek öğretmenlere göre daha pozitif düşünmektedirler.
Albez ve arkadaşları, yapılan araştırma sonucunda zümre öğretmenler kurulunun daha verimli bir kurul haline getirilebilmesi için şu önerileri getirmişlerdir;
-Zümre öğretmenler kurulu çalışmaları yasal bir zorunluluk olmanın yanı sıra, öğretmenlerin özerk karar almaları, yeni ve yaratıcı öğrenme-öğretme yöntemlerinin uygulanmasına ilişkin kararların alındığı ve uygulandığı çalışmalar olarak görülmelidir.
-Zümre öğretmenler kurulu çalışmaları, eğitim-öğretime ilişkin karar alma süreçlerinin ortak aklın ve enerjinin ortaya çıkmasının ve demokratik okul kültürü oluşturmanın etkili araçlarından birisi olarak değerlendirilmelidir.
-Zümre öğretmenler kurulu çalışmaları, eğitim kurumlarında ekip çalışmasına yatkın öğretmenlerin görev ve sorumluluklarını artırmada ve eğitim öğretimin eksiklerinin tamamlanmasında, birlik ve beraberlik ruhunun geliştirilmesinde etkili bir karar alma ve uygulama süreci olarak ele alınmalıdır. Bu nedenle okul yöneticileri, öğretmenleri grup çalışmalarına yönlendirmek amacıyla bireyselliği ön plana çıkaracak davranışlardan kaçınmalı, öğretmenlerin zümre içinde daha etkili çalışabilmeleri için gerekli ortamı ve kaynakları sağlamalı, grup çalışmalarına engel teşkil eden unsurları ortamdan uzaklaştırmaları gerekmektedir. Okul yöneticilerinin grup çalışması, insan ilişkileri, insan kaynakları yönetimi, çatışma yönetimi, performans yönetimi, okul yönetiminde koçluk yaklaşımı, motivasyon gibi konularda yeterlikleri, hizmet öncesi ve sonrasında ilgili eğitim programlarıyla geliştirilebilir.
-Zümre öğretmenleri arasındaki etkileşimi yerinde gözlemleyen bir yönetici, grubun formal yapısı içerisinde informal yapıları çözümleme fırsatı yakalayabilir. Öğretmenlerin ilgi alanları belirleyerek, görevlendirme ve ekip çalışmalarında potansiyel güçten en üst düzeyde yararlanabilir. Okul yöneticileri, belli aralıklarla zümre öğretmenleri ile bir araya gelerek zümre çalışmaları hakkında bilgiler alabilir. Ayrıca grup içerisinde liderlik özelliklerine sahip öğretmenlerin yeteneklerinden, kurumsal değişim sürecinde yararlanılabilir. Öğretmenlerin bireysel başarılarının yan sıra grup başarıları da ödüllendirilebilir.
-Aynı eğitim basamağındaki öğrencilerin eğitim öğretim hizmetini sürdüren zümre öğretmenlerinin aralarındaki etkileşimi artırmak amacıyla, öğretmenler birbirlerinin sınıflarına girebilir, sınıflarının ortak sorunlarını belirleyebilir, birlikte çözüm önerileri geliştirebilirler.
-Ayrıca zümre öğretmenlerinin proje, kampanya, gezi, sergi gibi sosyal ve kültürel etkinlikleri geliştirmeleri konusunda cesaretlendirilmeleri grup çalışmalarını tekdüzelikten kurtararak okul kültürüne olumlu katkılar sağlayabilir.
[i] Canan Albez ve Diğerleri. İlköğretim Okullarında Zümre Öğretmenler Kurulu Çalışmalarının Etkililiği Üzerine Bir İnceleme. Middle Eastern & African Journal of Educational Research, Issue 7 Year 2014
[ii] Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği. http://tegm.meb.gov.tr/www/milli-egitim-bakanligi-okul-oncesi-egitim-ve-ilkogretim-kurumlari-yonetmeligi/icerik/207 Erişim Tarihi: 12.08.2016
[iii] Şekerci,M., Aypay, A. (2009). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Yönetim Becerileri ile Grup Etkililiği Arasında İlişki, Educational Administration: Theory and Practice, 15(57), 133-160.
