Ülkemiz, dünya üzerinde en çok kutlama ve tören yapan ülkelerden biridir. Bunun çok çeşitli nedenleri vardır. Literatürde tören; Ulusal bayram günlerinde, günün anlam ve önemini, saygı ve şükranla yansıtmak için yapılan, sembolik anlamlar yüklü etkinlikler bütünüdür (Avcı, 2007:1).

Milli bayramlar ve anma günleri, bir milleti oluşturan bireylerin, birlik ve beraberlik duygusunu en yoğun olarak yaşadığı günlerdir. Milleti oluşturan bireyler, bu milli günlerde milli dayanışma ve birlik ruhu içinde, kendi milletlerine ait olma heyecan ve coşkusunu yaşarlar. Milli ülkülerini değişik platformlarda dile getirmenin ihtiyacını duyarlar. Böyle günlerde, gündelik yaşamın kaygılarından uzaklaşılır, geçmişin sağduyulu bir biçimde değerlendirilmesi yapılır (Avcı, 2007:33).

Okul, öğrencilerin bedensel, zihinsel, sosyal yönden gelişiminin sağlandığı bir ortamdır. Ayrıca okullar, toplumun kültürel değerlerini nesilden nesile aktaran kurumlardır. Bu açıdan okullarda yapılan ulusal bayram kutlamaları, anma törenleri, mezuniyet törenleri, piyesler, yarışmalar, kermesler gibi törensel etkinlikler kültürel değerlerin aktarılması, canlı tutulması ve bireyler arasında paylaşılmasında önemli bir yere sahiptir.

İnsanın, çocukluk ve gençlik döneminin önemli bir bölümünü kaplayan okul dönemi, kişiliğin gelişmesinde önemli bir yere sahiptir. Okul kültürünün ve müfredatın öğrencilere yedirilmesinde dersler kadar törenlerin de etkisi vardır.

Okullarda düzenlenen tören etkinliklerinin hangi ortak ve temel belirleyenlerle başarısının irdelenebileceği yönetmelik, genelge ve kanunlarda yer alan amaç ve kapsamlar şu şekildedir;

  • Birliktelik Bilincinin Yaratılabilmesi.
  • Zamansal ve Mekansal Dönüşümün Başarılabilmesi.
  • Gönüllü ve Etkin Görevlendirmenin Yapılabilmesi.
  • Yerel Katkılarla Zenginleştirilebilmesi.
  • Oyunsu ve Şenliksi Bir Atmosferde Düzenlenebilmesi.

Avcı (2007:85) tarafından, ilköğretim 8.sınıf öğrencileri ve öğretmenleri ile okullarda kutlanan ulusal bayram ve anma törenleriyle ilgili olarak yapılan araştırmanın sonuçlarına göre;

  • Bayram kutlamaları yaparken toplumun beklentilerinin göz önünde bulundurulamadığı,
  • Kutlamaların resmi törensel formdan öte bir halk şenliği havasında yapılamadığı,
  • Kutlamaların herkesin katılabileceği saatlerde ve uygun hava şartlarında yapılamadığı,
  • Okuldaki bayram kutlamalarına her öğrencinin etkin biçimde katılımının sağlanamadığı,
  • Ulusal bayram günleri ile ilgili konuları içeren panel, sempozyum ve konferansların, halk ve öğretmenler ile öğrencilerin izleyebileceği şekilde düzenlenemediği, kutlamalarda teknolojiden yeterince yararlanılamadığı
  • Bayram kutlamalarının alternatif etkinliklerle zenginleştirilemediği,
  • İdari makamlarca yapılan konuşmaların gerektiğinden fazla uzun olduğu,
  • Ulusal bayram günleri ile ilgili sergilerin düzenlenmesi gerektiği,
  • Ulusal bayram günleri ile ilgili tören etkinliklerine ilişkin yeni bir düzenlemeye gidilmesi gerektiği, sonuçları ortaya çıkmıştır.

Bu sonuçlardan yola çıkarak, okullarda kutlanan törenlerin daha işlevsel hale getirilmesi ve etkililiğinin arttırılması için özetle şu öneriler geliştirilmiştir;

-Öncelikle, programlar hazırlanırken bütün katılımcıların görüşleri alınmalıdır.

-Kutlamalar bir günle sınırlandırılmamalı, spordan sanata, müzikten şiire çeşitli etkinliklerin yer aldığı bir karnavala dönüştürülmelidir.

-Bayramların amaç ve manasına uygun film ve piyesler, okul salonlarında, sinema salonlarında ve şehir salonlarında hafta boyunca gösterime sunulmalıdır.

-Kutlanan günün, anlam ve amacına uygun vecize ve dövizlerle donatılan ve ışıklandırılan taklar, şehrin en önemli yerlerine kurularak, halkın katılımının en üst seviyeye çıkarılması sağlanmalıdır.

-Ulusal bayram törenleri merkeze alınarak halkın hoşlandığı tarzda düzenlenmelidir.

-Ulusal bayram günleri, çocuksu ve oyunsu etkinliklerle kutlanmalıdır.

-Ulusal günler şenlik anlayışı içinde kutlanmalıdır.

-Ulusal bayram kutlamaları ulusal bilincin aktarılabileceği etkinliklerle kutlanmalıdır.

-Ulusal bayram kutlamaları katılımcıları, anılan günün zamanına götürebilecek etkinliklerle kutlanmalıdır.

-Törenlere ilişkin görevlendirmeler, her öğrencinin aktif katılımcı olabilmesine ve yeteneklerini sergileyebilmesine olanak sağlamalıdır.

-Ulusal bayram kutlamalarında, yerel katkılarla zenginleştirilme yönüne gidilmelidir.

-Çevre şehirlerle işbirliği içinde daha geniş ve etkin etkinlikler düzenlenmelidir.

Bu önerilerin MEB tarafından dikkate alınarak, Ulusal ve Resmi Bayramlarda Yapılacak Törenler Yönetmeliği ve Milli Eğitim Bakanlığı Bayrak Törenleri Yönergesinin daha işlevsel hale getirilmesi elzem hale gelmiştir.

Kaynaklar

Avcı, Necmettin. (2007). RESMİ BAYRAM VE TÖRENLERİN KUTLANMA ŞEKİLLERİ İLE İLGİLİ ÖĞRETMEN VE ÖĞRENCİ  GÖRÜŞLERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME (AFYONKARAHİSAR İLİ ÖRNEĞİ).